Bolinao - English


a
b
c
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y

y


ya1yaintrjBolPamading'ey konan sayay tawo, sarita' nin usaren nin ilamo' sa irgo pigaw ipa'kit nin kai ya kumpurmi sa saya bagay.TagAy.IloAy.EngHey! Usually with the idea of rejection of what is being referred to or an exclamation of surprise or disbelief or scorn.
ya2yaprBolSarita' a isili sa ngaran nan tawo.TagSiya.IloIsuna.EngHe, she or it as grammatical subject.Cmpdityamatyaymiyanaya1contr.ayaDer.koyamasyatamoya
yaanya-'`annBolTimbang nin ambo' mabyat o dandani nin kasan byat.TagGaan.IloLag-an.EngEasiness or lightness of weight.Antmabyat 1Syn clsinum'ayDer.may'anmay'ananpay'ananpay'anensangkay'ananyum'an
yaan-yaanenya-'an-ya-'a-nɘnPuon:*(uya'yan)voEngTo scorn something.
yabaty`a-batnoldBolNaanor a sama' bilang didikot, susangan kayo, lata a kasan karga, mamek tan sarbaynan naiyagos tan naiyanor nan ranom a nipadpad sa rigrig karayan tan baybay.TagLayak.IloGabat.EngTrash that has been washed up onto the edges of streets, rivers, and canals by floods or storms.GenidadamuyakDer.yabaten
yabatenya-ba-tɘnPuon:yabatvoEngTo gather things that have floated into shore.
yabiya-b`in1BolSi kasili nan awro ket madedlem ta sinumrep yaynay awro.TagGabi.IloRabii.EngNight, the time when it is dark, without the sun.Antawro 3Memkapiknga' nin yabiRel. tomadedlemReldaremdemparbangon1.1phrAn evening greeting to older people.Cmpdkapitangan nin yabiDer.kayabyanmangyabimayabimikakayabinayabipakayabiyabinayabyenyumabiid.ugton yabi
yabinaya-b`i-naPuon:yabinBolSi udas a kumayupa' tan dandani ya sumrep a awro.TagHapon.IloMalem.EngLate afternoon, could be from after siesta until the sun goes down..AntbuklasSyn clsligi'Der.ipayabinayumabina
yabyabanya-by`a-bann1BolTumubo' tin bukod sa tatalon nin tanaman a kai umata'gay; alalakiy bulong na bara'mon bulong papayas, ket say laman na kalyen sa luta' a bara'mon patatas; lupisan ba'yo payen ket ranuman ba'yo i'met a ranom anggan ambo' anan mapait; igawgaw ket bara'mon arina a gaw'en kanen-kanen li' ana.EngA wild plant that has leaves about the shape of papaya, it grows about 3 feet high and in a clump. It is similar to gabi. The tubers are used to make the flour like powder of the same name.2EngA starch like powder, white in color, mixed in any rice cake like tinambung-tambong in order to make it sticky. It is made by taking the tubers of the yabyaban plant and making a fine powder from it using the spine taken from along the back of a pagi to grate it. The powder is then soaked in water which is drained off and new water put in daily for about three days until the water is clear and there is no longer any bitterness left. It is difficult to make and somewhat expensive.
yabyenyab-y`ɘn Puon:yabivoBolGaw'en no yabi.TagGabi-gabi.IloRinabii.EngTo do something at night.AntawrwenRelmangapon1Perf.yinabi-yabiIntsyabi-yabyen
yadangy`a-daŋnBolNabati' nin laman sa rarem nin luta' mayadi' nin kinali bilang wadi' kamuti, kamas tan raruma et.TagBungkal.IloKali.EngRoot crops that were missed during harvest that may sprout up.
yadi'y`a-di'vinBolIyaangga o ila'pos a gawa'.TagTapos.IloLippas.EngTo finish something, complete.Syn clskustomaiyanggaCmpdpuryadi'Der.iyadi'kayadi'kayadianmakayadi'mangyadi'mapayadi'mayadi'mumangyadi'piyadi'nanyadien
yadienya-d`i-'ɘnPuon:yadi'voBolIka' yayna sa anggawan o pila'pusan.TagTapusin.IloLippasen.EngTo bring something to completion.Syn clstukidenSpch var.yadi'nenPerf.yinadi'Atl. is manyadienDer.payadien
yadyadyad-y`adnBolBagay o pasak a kinwan nin abaw nin matadem tan maserey a usaren nin ipangrusros nin laman nin matuan ungot.TagKudkod.IloGadgad.EngA scraper with sharp teeth for grating mature coconut.Syn clskurkuranRel. toipangurkorringgi-ringgitDer.iyadyadmangyadyadmayadyadyadyaden
yadyadenyad-ya-d`ɘnPuon:yadyadvoBolMangurkor nin nabutla' ungot yupa' sa tadem nan yadyad pigaw makalap a sapal tan gata' na.TagKudkurin.IloGadgaden.EngTo grate a coconut with a special scrapper which is held solid and the coconut is moved over it.Syn clskudkudenkurkurenActmangyadyadPerf.yinadyad
yagely`a-gɘladjBolIyawa' a sayay bagay pigaw maprutiktawan.TagSansala.IloPagel.EngFor something to be prohibited as a protection.Syn clsawa'1 2Der.iyagel
yakalya-kalnBolSiti a saya konran mabista tan ma'get a kayo. Maibilang yayti sa saya konran sangkabistawan nin grupo nin kayo a ipama'deng iti sa Pilipinas.TagYakal.IloYakal.EngPhilippine Mahogany. It is classified as the number one wood for building.Hopea flagata
yakapya-k`apnBolPangipa'kit nin ado' o iliw nin ikadani yay tawo, bagay o ayep sa kerep mi'sa nin pisnaen a takyay tan gamet sa lalaman na.TagYakap.IloArakop.EngA hug or loving grasp of someone drawing them close.Syn clskawewetGenkepkepGrkawelCmpdyakapsuleDer.iyakapkayakapmakayakapmangyakapmayakapmiyakapyakapen
yakapenya-ka-p`ɘnPuon:yakapvoBolIgket a takyay sa libed lalaman nan sayay tawo mi'sa guruyen nin umirot tan ikadani sa lalaman mo.TagYakapin.IloArakupen.EngTo hug something or embrace lovingly.Syn clsep'epan 1kepkepanmaabrasapabibisayakupenRel. tolayboActmangyakapPerf.yinakapAtl. is manyakapen
yakapsuleya-kap-su-lɘCmpd. ofyakapkapsulaphrBolPanutil uno panulon a ibarita' konan sayay mangka'mot, a say rabay irgwen ma'mot ya bana' sa pangangado' na, mailiw ya uno kai na maibusngaw tan say tambar ket kisspirin tan yakapsule.EngA coined word that is applied to tease someone as having love sickness the cure for which is kiss asprin (kisspirin) and hugs (yakapsule).Rel. toamuritis
yakayakya-k`a-yaknBolPangeyeg nin palimpek o atras abanti pigaw maipurok a pino sa magasal.TagPagbistay.IloPanagyakayak.EngThe action of sifting out various sized particles with a sieve like instrument.Syn clssapitDer.mangyakayakpayakayakyakayakanyakayakenyakayaken
yakayakanya-ka-y`a-kanPuon:yakayaknBolSinara nin kawayan a pinalimpek pigaw usaren yan itursi-tursi no mangipurok nin byas sa abo tan ata' nin byas.TagBistay.IloYakayak.EngA shallow woven bamboo basket with holes that is turned back and forth for separating the coarse objects from the fine such as in threshed rice from the bran, or for breaking up clumps.Relsapiten
yakayakenya-ka-y`a-kɘnPuon:yakayakvoBolPipuruken a pino sa magasal nin bagay yupa' sa pangusar nin yakayakan.TagBistayin..IloYakayaken.Eng To sift out different sized particles of something such as unhusked rice from the clean rice using a sifting basket.Syn clssapitenActmangyakayak
yakyakyak-yakinfEngThe act of walking along the shore pulling a boat.Der.iyakyak
yamany`a-mannBolSay abaw nin kamamain nan saya tawo bilang wadi' kwarta, luta' tan raruma et nin bagay a main alaga.TagYaman.IloBaknang.EngThat which is wealth, it may be money, lands, belongings, or a situation that you are in.AntpubriDer.iyamankayamananmayamanmipayamanpipayamansangkayamananyumaman