Bonggi → English/Malay Dictionary


a
b
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
w
y

n


na /na/
1referential;
[
Si Mual miaah kindi bali na. Mual followed going to the house.]
[
Atakng ku mpanu, gimbatadn na irumbak na. While I was walking the dock fell out from under me.]
[
saa na her spouse]
[
saa na his spouse]
[
siga lama na they]
[
bali na her house]
[
anak na his children]
[
oid na the boat]
[
uhubm na the discussion]
[
deirdn na herself]
[
pusud na her sibling]
[
Sia mori saa na. He gives it to his spouse.]
[
Sia mah lama na tidi bigiadn baru dangkih di diaadn. He and his people from the new section are jealous of me.]
[
...inoog dua tuni dipadn na]
[
Siga lama nti mulih ndah pa mohodn. These people will return without haven eaten.]
[
sia na he is the one]
[
Ina na, ndaardn na ina. That is all, there is no more of that.]
[
Ina na, ndaardn na. That is all, there is no more.]
[
Ina na tentang suad n Domon na. That is the story about Domon.]
[
Ina na matakng ou di Tuaardn. That being the case, I came to Tuaran.]
[
Ina na biniaah ou na. That being the case, I followed.]
[
Ina na ihi mulei puhul waluh sampai puhul sepulu. ]
[
Ina sisuad ku. That is my story.]
[
Ina na. That is it.]
[
Nga na ba. That's okay.]
[
dumah na saa simbatu with his one wife]
[
mah na pusud simbatu with his one sibling]
[
nubuh na saa then the spouse]
[
na pusud ga the sibling]
[
nubuh na pusud then the siblin27.44g]
[
"Dei pengai aa," kaadn na pusud.]
[
Tetak na pusud ga dioo.]
[
Na amah na melou pasal gaya anak nya na.]
[
nentaadn na lama all the people]
[
nentaadn na sisuad all the stories]
[
Ina kerai nentaadn na. That work is all.]
[
na saa libudn the wife]
[
Bakng kiara lama kisaa, na saa lahi mati teih ndara anak, mistiih na pusud ngesaa mah ipag nya.]
[
Bakng na saa lahi mati If the husband dies]
[
Bakng saa lahi na mati If the man's wife dies]
[
saa libudn na the woman's husband]
[
...pasal gaya anak nya na.]
[
sapu oid na roof of the boat]
[
tubuh ontokng na the plant sprouted]
[
na lama pisiaa the believing people]
[
na lama sompuh dipadn na the owner of the slave]
[
na kupala pegogot ugama the high priest]
[
na lama pegogot bandar na the people controlling the city]

23SG; (sem. domains: 9.2.3 - Pronouns.)
[
Sia imati deirdn na. He killed himself.]

3TOPIC; (sem. domains: 9.2.3.5 - Demonstrative pronouns.)
4PERFECT;
[
Ndah meleid. Not long. Sebentar.]
[
Ndah na meleid. Not long now; in a moment. Sebentar lagi.]
[
Ndah medadi.]
[
Ndah na medadi.]
[
Ndah na ndedi.]
[
Meleid na. A long time from now.]
[
Meleid pa. A long time yet.]
[
Ingat na. Look out!]
[
meti na dead]
[
Matakng na sia. He is coming now.]
[
Bas na.]
[
Bas ku na kidoor.]
[
Ndou kidoor. I do not hear.]
[
Ndou bas kidoor.]
[
Baa, mpanu ta na. Come on, let's go now.]
[
Mbuat nu na?]
[
kaah na approaching here & now]
[
Kaah na si anu. What's his name is nearby now.]
[
Na haah na. near now]
[
di kimidiadn behind]
[
di na kimidiadn afterward]
[
mingad near]
[
mingad na near DC]
[
meseirt na always]

5now;
[
na haah na right now]
[
ringah na before now]
na haah na /na kaaʔ na/
now; sekarang; (sem. domains: 8.4.6.3.1 - Now.)
[
Saa hu mupuk kumut na haah na. My spouse is washing clothes now.]
[
na haah na right now]
naa /naa/
here take this (used when giving something to someone); (sem. domains: 8.5.1 - Here, there.)
[
Naa, siidn nu. Here is your money.]
naadn /ŋ-/ /taan/ See taadn;
hold out; (sem. domains: 7.2.7.3 - Wait.)
[
Naadn ati di soig. To keep feelings to oneself. Menyimpan hati; memendam rasa.]
[
Naadn deirdn na. Retrain himself.]
[
Siga lama na inaadn simbatu lama.]
naah /naaʔ/
request for permission; (sem. domains: 3.3.4 - Ask permission.)
[
Mpanu ou naah? May I go?]
[
Simidu ou gulu naah? May I urinate first?]
[
Mulih hi naah? May we return home?]
naan /ŋ-/ /saan/ See *saan;
carry on shoulder; (sem. domains: 7.3.1 - Carry.)
[
Naan ou kiou.]
[
penaan gu kiou.]
[
Kirab ou inaan kiou.]

Related items: nandakng wear over shoulder ; Related items: nibujukng menjunjung
naap /ŋ-/ /taap/ [ˈnããp̚] See *taap;
winnow rice; menampi beras; (sem. domains: 6.2.1.1.1 - Growing rice.)
[
Naap aha egas?]
[
Nidi, ngai egas; naap, ngondih apa.]
[
Inaap ou egas.]

Synonyms: nidi winnow rice
naat /ŋ-/ /saat/ See saat;
paint smthg; (sem. domains: 6.6.5.1 - Draw, paint.)
[
Gien naat. Paintbrush. Kuas.]
[
Naat oid ku.]
nabar /ŋ-/ /sabar/ See sabar;
pacify; menenangkan; (sem. domains: 4.8.4 - Peace.)
nabbut /ŋ-/ /sabbut/ See sabbut;
call on; (sem. domains: 3.5.1.4.1 - Call.)
[
Sia inabbut ngaardn Itala.]
[
Onu tulaadn nu? Onu tiulah nu?]
[
Tigungguh ndah nabbut Itala.]
[
Si Menoon nabbut ngaardn Seitan.]
[
Si Menoon nabbut ngaardn kuakng.]
[
Ihi nguduaa, nabbut ngaardn Itala.]
[
Susa nabbut. Difficult to pronounce.]

Related items: noor call for healing ; Synonyms: mmatakng name smthg, nnulah criticize; revile; abuse mencela; mengecam; memaki, nulah say name
nabi /nabi/
prophet; nabi; (sem. domains: 4.9.4.6 - Prophecy, 4.9.7.1 - Religious person.)
[
Kiara nabi ngaardn si Musa.]
nabudn /ŋ-/ /sabun/ See sabudn;
soap up smthg; (sem. domains: 5.6 - Cleaning.)
[
Nabudn ou.]
[
Inabudn ou kumut hu.]
nabukng /ŋ-/ /tabuŋ/ See *tabukng;
drop into water; sink smthg; menenggelamkan; (sem. domains: 1.3.4 - Be in water.)
[
Si anu nabukng usikng di telaga.]
[
Esi nabukng usikng?]
[
Si anu inabukng usikng di soid telaga.]
nabur /ŋ-/ /sabur/ See *sabur;
scatter smthg; (sem. domains: 7.5.1.1 - Separate, scatter.)
[
inabur]
nabut /ŋ-/ /sabut/ See *sabut;
pull up; (sem. domains: 7.3.2.8 - Pull.)
[
Nabut rihut.]
[
Siga lama na inabut undih. They pulled out the ballot.]
nadab See tadab;

[
Nadab aha ulu nu. You had the water drip on you.]
nadabm See tadabm;

[
Dei nuah badih inoo! Nadabm. Medamat aha.]
[
Nuan nadabm ou ladikng ku.]
nagah (inagah) , (inagah) dragon naga (sem. domains: 1.6.1 - Types of animals.)
nagak /ŋ-/ /tagak/ See tagak;
tap; menyadap; (sem. domains: 2.3.2.3 - Types of sounds.)
nagap /ŋ-/ /sagap/ See *sagap;
catch smthg; (sem. domains: 7.3.1.2 - Catch.)
[
Sia sampian nagap.]

Similar (co-hyponym): napul, nelapu catch smthg
nagu /ŋ-/ /sagu/ See sagu;
prepare sago; (sem. domains: 5.2.1 - Food preparation.)
nagur See *tagur;
nahit /ŋ-/ /sakit/ See sahit;
make someone sick; (sem. domains: 2.5.1 - Sick.)
[
Ou tina nahit diha.]

Related items: *ahit infect, penyahit disease penyakit ; Similar (co-hyponym): kiladu sick; ill sakit, mpodih sting
nahu /ŋ-/ /takuŋ-/ [ˈnã.hu] See *tahu;
1steal; (sem. domains: 6.8.9.1 - Steal.)
[
Esi kosog nahu? Si anu.]
[
Anak nya nahu di diaadn.]
[
Sia nahu di nya lima mpuluh mah simbatu jaabm.]
[
Usi pa nahu hatih?]
[
Leidn ga pa nahu ou.]
[
Si anu inahu medoot ku.]

Related items: ngeranggat steal

2secretly;
[
Sia nahu merari. He secretly ran away.]
naik agih
make haj pilgrimage to Mecca; naik haji; (sem. domains: 4.9.7.3 - Islam, 4.9.5 - Practice religion.)
[
Similihei agih.]
naip /ŋ-/ /taip/ See taip;
type; menaip; (sem. domains: 8.3.5 - Type, kind.)
[
Lama pandi naip. Typist. Jurutaip; penaip.]

Synonyms: selahadn typewriter taip; mesin taip ; Synonyms: nelahadn type menaip
najah /ŋ-/ /sajaʔ/ See sajah;
1
[
Ndou minggat gambir, najah ou.]
[
Najah ndah pudulih. To disobey is to not care.]

2disobey; (sem. domains: 4.5.4.2 - Disobey.)
nakal /nakal/
naughty; mischievous; nakal; (sem. domains: 4.3.1.3.1 - Immature in behavior.)
naksih /ŋ-/ /saksiʔ/ See saksih;
testify; mempersaksikan; (sem. domains: 4.7.5.5 - Witness, testify.)
nalabm See *salabm;

[
Dei penalabm!]