Resultado de búsqueda de "champitagantsi"

champirenkagantsi vi. {ichampirenkake} romperse o partirse algo angosto (p.ej. el tabique nasal). • El sujeto del verbo indica el “dueño” o la “dueña” de lo que se partió. Notsagaavetaka chapi paniro nagavetaka mamori, kantankicha iroro nonoshikakovetakarira yagavetapaakaro otsapiaku, ichampirenkanake akya ipiganaa oaaku. Ayer estaba pescando con anzuelo y cogí un sábalo, pero cuando estaba jalándolo y casi estaba por llegar a la orilla, se partió la parte enganchada (lit. él se partió en la parte angosta); ahí mismo regresó al río. V. champitagantsi; -renk 4.8.3.11.

champitagagantsi vt. {ichampitagakero} dejar o hacer que se quede una tira, faja o zona muy angosta entre dos espacios (p.ej. entre un agujero y el borde de la cosa agujereada, entre terrenos cultivados). Antari itsotenkaiganakerora virakocha itsamaitaiganakerora inkenishi, tenige onkimotae inkenishi, maaninivati ichampitagageiganakero. Cuando los colonos hacen chacras en todas partes de la selva, ya no se quedan grandes extensiones de bosque (sino que) solamente dejan fajas angostas. V. champitagantsi; -ag 4.8.1.6.

champitagantsi 1vt. {ichampitakero} hacer por fajas o tiras (p.ej. cultivar). Yogari notomi itsamaitakera, onti ichampichampiatanakero. Tera iragasanotero magatiro ipinkakerora onaronkashi. Cuando mi hijo cultiva, lo hace por fajas. No cultiva todo, porque tiene pereza al ver (lit. tiene miedo de) la mala hierba que está muy alta. 2vi., vr. {ochampitake, ochampitaka} ser angosto/a (p.ej. un camino con precipicio a cada lado, una zona del bosque no cultivada). Iatantakaro apa otishi maani ochampivagetake, okya ikenavetakara oga ikenake ichampirenkakotanake. Mi padre se fue por un cerro que tenía una parte muy angosta, y al pisarla (este pedazo de tierra) se derrumbó, y él (se cayó) junto (con lo derrumbado). Pairani onti gotacha inkenishi akya otsatakovagetake kara, kantankicha maika tenige onkañotae, onti maaninivati ochampichampiataa, otsonkatanunkanitari otsamaitanunkanira. Antiguamente todo era monte hasta donde alcanzaba la vista (lit. se extendía por allá), pero ahora ya no es así, sino que solamente quedan zonas angostas, porque ya ha sido cultivado casi todo. V. chámpitsi, champirenkakotagantsi.

ichampitakero V. champitagantsi.

ochampitake V. champitagantsi.

ochampitaka V. champitagantsi.