Tagbanwa Calamian- English


[
a
b
k
d
e
ë
g
h
i
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
w
w̓
y

a


arasukarann.jar for storing sugar
asëng-asëngvbreathe heavilyyay sasang nag̓asinti yang tau kung maglaksu ngani,yan isang nararamdaman ng tao kapag tumakbo nga.Asëng-asëngan da yang linawa yang aruman tang paglaksu.Hingal-hingal na sa paghinga ang kasama natin sa pagtakbo.Ag̓asëngasëng yang linawa yang taung naa, maninga ra magrutusun.Hinihingal sa paghinga ang taong iyan, akala mo hinahabol.Yawa ra ag̓asëng-asëng ang pag̓ëkël.You (sg) are breathing-heavily as (you) are-getting (it).synamësaltëdansëd-ansëd
awang-awangn.k.o. tree whose fruit is an omen
awis-awisanextremely highDurung mga bag̓ay ang durug karabubwat ang kapariu ra asan tung kawayan kalalagwis ig mga tadlëng.Maraming mga gamit ang napakahahaba na katulad na diyan sa kawayan matataas at mga tuwid.Awis-awisan da tiya, indi ra pinukisan, durug kaliwag ang pagsakan.That (near hrr) is already extremely long, it was not cut-shorter, it's very difficult to-carry-on-the-shoulder.Yang niyuy ang atiya awis-awisan da, maapëng dang takwalën ay gësyë ra yang tumbung na.As-for that (near hrr) coconut tree, ......Awis-awisan da yang duma-rumang mga mga balay duun tung Manila. synlagwismuugpinawantlëpëkpëndëk
aw̓ay-aw̓ayanlongsasang bag̓ay ang durug abwat katulad tung kawayan, may yang kasangkapan yang balay ang kinurtiu,isang gamit na napakahaba kagaya ng kawayan at ng kagamitan sa bahay na pinutol ko.Aw̓ay-aw̓ayan yang kawayan ang atiyang pinukis mu.Haba-haba ng kawayan na iyang pinutol mo.Aw̓ay-aw̓ayan yang kabwat yang taung naa.Mahaba-haba ang taas ng taong ito.synlargulagwitabwatantkapëpëng 1diputpëndëk
alitangtangrung of a ladder, a step on the stairway ??madarasig ang mansiulag,mabibilis na magsikilos.ËXAMPLËS
anday kuintaof no valueya ra yang bëlag matinlung ubra, ubin kung tung pamangan indi mauyunanu,ganyan ang hindi magandang trabaho, o kaya kung sa pagkain hindi magustuhan.Anday kuinta yang ubra na.His/her deed has no value.Anda ray kuinta yang sërang naa nagbaluy ra.Hindi mahalaga and ulam na ito napanis na.synsayudmalasayantmatinlu
aw̓ul ang matapoor sightmalabo
anting-antingn.magic powerkinatakwanan ang liit tung indi nag̓aita, kung gamitën tia tung tau nag̓aplëk yang paniman yang tau, pati isip na midiyu tung pagkulang,kaalaman na galing sa hindi nakikita, pag ginamit iyan sa tao nawawala ang pakiramdam ng tao, pati isip niya medyo tila kulang-kulang.Yang anting-anting yang taung atia sari-sari.The magic-abilities of that (near hearer) person are of various kinds.Yang anting-anting dimunyu yang may paguad tia.As-for magic power demons are the source.Yang anting-anting sasang kinatakwanan ang liit tung indi nag̓aita, kung gamitën tia tung tau nag̓aplëk yang paniman na, pati isip na midyu tung pagkulangsynurasiyunamigus
anggid-anggidsomewhat similar, it's the work of a demon who makes-himself somewhat similar to the face of a certain man who is-courting the woman who has a husband, so the husband (lit.,the one with a spouse who is also a man) is very angry towards his wife because it seems that the wife is already cheating on him, he is already jealous.yay ubra yang dimuniu pagpapariu-pariu tung itsura yang sasang lalii ang pagpadayaw tung baw̓ay ang may kasawa na, purisu yang may kasawa kang lalii ka duru rang kasilag na tung kasawa ay bali yang baw̓ay paglimbung da tung anya, pangimun da,Ang gawa ng demonyo nagkukunwari na kamukha ng isang lalaki at nanliligaw sa babae na may asawa na, kaya ang asawang lalaki sobrang galit niya sa asawa niya, kasi nga ang babae nagtataksil na sa kanya, nagseselos na.Magdimuniyuw̓ën yang isip ni Tobal.Tobal's mind is-affected-by-demons.Pagpaanggid-anggid tung tau yang dimuniu, ay gustu nang papagsuruayën yang magkarasawa.A demon impersonates a human-being because he wants to-cause married-couples to-oppose-each-other. [suway= argue//]antsuad-suadpatirnu-tirnu
alitëngtëngay????Ita ra ag̓alitëngtëngaysynlimëng
apu tung tubnawn.class of spirits who relate to baw̓alyanyang tubnaw aran ta lugar u bukid ang pag̓atiniran ta tau yang baw̓alyan bilang ya ray mga lutaw nang nag̓apanuw̓ul na,Ang Tubnaw pangalan ng lugar o bundok na tirahan ng mga tauhan ng albularyo na klasi ng ispiritu na inuutusan niya.Yang tau yang bawalyan tung Tubnaw sasa ka tung nag̓atuw̓ul na para magbulung.Ang tauhan ng albularyo sa Tubnaw isa din sa inuutusan niya para magpagaling.May tau ka yang bawalyan ang tag̓a tubnaw.May tauhan din ang albularyo na tiga Tubnaw.
anday utang nang kanëëmanadjno sense of gratitudewalang utang na loob; balasubas