Tagbanwa Calamian- English


[
a
b
k
d
e
ë
g
h
i
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
w
w̓
y

k


kuraw̓u-kuraw̓uadj.grayish
kandirisingann.' little finger; insignificant (fig.)ya ra yang tulduk tang gësyë ang nabtang tung binit.hinliliitKasiit yang kandirisingan yang tulduku.How painful is my little-finger.Indi ilëm mapasiring-siringan yang kaayënan ang nag̓aëlatan ta tung uri..The good (we enjoy) here (in this world) is insignificant (when compared to the good we will enjoy on the new earth)
kasambërëngann.desirabilityYang ubra mung atiya anday kasambërëngana, indi malëlyag̓an ta tau, ay durug sayud ang tëlëngan.(Example of making a dugout-canoe) As-for that (near hrr) work of yours (sg) it does not have any desireability, it cannot be desired by people because it is very ugly to look at.Durug tinlu yang ag̓abuwat mung atiya, may kasambërëngana, malëlyag̓an yang mga tau ang magtëlëng.That (near hrr) which you (dg) are-working-on is very nice, it has desireability, it will be desired by people who will -look-at-it.
kinatalaanaan' part of bride-price given to girls mother ' [from talaana ' mother ']Sasang parti tung ibinilang ang puru kagamitan ta baw̓ay, pariu tung aw̓ël, alaas, paamut, malamakën, atia yang ginikanan yang baw̓ay yay magrisibi kung ipayag da yang aruman nang baw̓ay tung timpranu.Yang kinatalaanaan ang ipinayag tung timpranu kumplitung pisan ang anday kulang.Indi ra ipayag̓u yang kinatalaanaan tung timpranu, kulang ka yang asikasu ni ungkuy tung tag̓a barku.syntinukdulan*der. ofturul
kwilyu (kuwilyu)n.vcollarKinwilyuwan ni Lasio yang arumana.Lasio twisted the collar of his companion.Yang lambung may kwilyu na.
kakbang-kakbangadj, vto-do-something-in-a-hit-or-miss mannerbëlag̓an pulidung ubra,hindi maayos na trabaho.Kakbang-kakbang yang ubrang atiya, sayud, bëlag̓an sëpët.That (near hearer) job is hit or miss, unacceptable, not thorough.Indi mu kakbang-kakbangën ang pagpintura, lëëpën mung pisan.Do not paint it in a hit-or-miss (way), cover it thoughourly (with paint).synbasta-w̓asta 1antsulipëtpulidu
kalambarag̓anënsp. var.kalamrag̓anënn.The morning star is actually the planet Venustala sa umaga
kaling-kalinganburdened with many beongingstau ang durung ëkëlëkël na,tao na maraming daladala niya.Kaling-kalingan da yang taung naa ta ëkëlëkël, ay ra kaya manganing?This (near spkr) person has so many belongings, where could he be-going?Tawangan mu ka yang aruman ta tiang ëkëlëkël na kalingkalingan da.Tulungan mo din ang kasama natin sa dala-dala niya, gumigiwang-giwang na.antpaktaw1paisanu
kaw̓alakngaanën' type of spirit who dwells halfway between heaven and earth' derived from tenga' half 'Sang klasi ta tau tung tinaluk ang tau ta baw̓alyan ang pag̓istar tung pamilat-pilatan.Yang baw̓alyan may tau na ang kaw̓alakngaanën yang pangguy na, ay tung pamilat-pilatan agpagtinir.As-for-a-spirit-medium, he has his people called half-wayers, because they live (in space)Yang kaw̓alakngaanën yay tuw̓ulun yang ag̓alën na ang manurupa tung mga tau yang dumang baw̓alyan.synlangitnanënantkanitu
këlëng-këlëngën curly--hair Tung mga tau indi magpariu-pariu yang klasi ta buwa, may asan da ang maninga ra siniruk ta apuy yang bua na, may asan kang unat.Këlëng-këlëngën yang bua yang mga aruman tang atiyang mga Ayta, durug tinlung tëlëngan.Piru yang duma anday gustu nira tung buwa ang këlëng-këlëngën, ay midyu tung matëgas unu ang salyangën.antalugsuyunattadlëng
kinalamiyananënn.Calamian dialect
kandalay-kandalaythrash-aroundsasang sistima ta mulang supladu purisu durung pabulid-bulid nang nasalapu ta kastig̓u,Durung pakandalay-kandalay yang mulang atiyang nasalapu tung ni nanay na.That (near hrr) child who-got-punished by his/her mother is-thrashing-around (from the pain)Pagpakandalay-kandalay ra tung kënay yang aruman ta pagpalamëymëy tung kënay.May taung paglaru, grabi ra, yang bëtang na tung lulubgana, pagpakandalay-kandalay.synpalakad-lakadbulid-bulid*antmakinitbiyal
kirëpën ta bayawak kingfisher birdEXPAND Sang klasi ta lamlam ang gëg̓ësyë.piskadorPagbantay si yang lamlam ang atiang kirëpën ta bayawak tung binit yang wai.That (aforementioned) slave of a chicken lizard is watching (for prey)Yang kirëpën ta bayawak yang pamangana ian ang gëg̓ësyë.As-for the slave of the chicken lizard, its food is the small fish.synlamlam
kalangayaw/kalayug̓ungdial. var.tambun2n.megapodeSasang lamlam ang durug kadarakul yang kiklug na, yang ug̓ali nang mangiklug yag̓itampukay na tung tanëk yang kiklug na.isang ibon na mas malalaki ang itlog niya, ang gawi nila kung mangitlog, tinatabunan niya ng lupa ang itlog niya.{Akarën mu yang kiklug yang kalanguyung, nagtampëk siguru nakiklug da.}Hukayin mo ang itlog ng tabon, tinabunan, siguro nangitlog na.Pag̓akad ta pangiklug̓an na yang kalanguyung.The megapode is digging-up the-place-where-it-will-lay-eggs.