Parcourir le kabiye


a
b
c
d
ɖ
e
ɛ
f
g
gb
h
i
ɩ
j
k
l
m
n
ŋ
o
ɔ
p
q
r
s
t
u
ʋ
v
w
x
y
z

h


hayɩtɛtʋ [hayɩtɛ́tʋ] n.tI terre nouvelle-ment remuée, travaillée n.f. (haɖɩtɛtʋ) dérivé de hayʋʋ «cultiver» et tɛtʋ «terre»
hayɩyʋ hayɩyaa n.E, pA 1personne qui cultive 2jardinier(ère) n.m.&f.
hayo [hayo] var. hayu. adv. 1A; B en haut ant: hadɛ ; syn: kpaʋ yɔɔ ; ant.: hadɛ . 2nord n.m. cf: ɛsɩtaa.
hayʋ hayaa [háyʋ, háyaa] n.E, pA 1personne charitable Fɩlandɩ Manci kɛ hayʋ. Le Peul Mantchi est charitable. 2donneur(euse) n.m.&f.
(expr.) calɩm hayʋ donneur(euse) de sang.
hayʋʋ₁ [háyʋ́ʋ́] n.kI feuille n.f. Collectif: hatʋ n.tI .
(expr.) liidiye hayʋʋ billet (monnaie en papier) n.x]; billet de banque n.m.
(expr.) takayaɣ hayʋʋ feuille de papier.
hayʋʋ₂ [hayʋ́ʋ] v.3 cultiver v. Sɛmɩɩyɔ tɛʋ nɩwa pahayɩ saamɩla pɩŋŋ. Avec l'abondance de pluie cette année, on a fait beaucoup de champs de maïs.
(expr.) naŋ hayʋʋ₂ culture attelée n.f.
(id) nʋmɔʋ hayʋʋ marcher longtemps v. ; Nʋmɔʋ ɖaɣlɩ pɩdɩɩfɛyɩ, mahayɩ maatalɩɣ. La distance est tellement grande que j'ai fait une longue marche sans arriver à destination.
hazaɣ hazasɩ [hazáɣ, hazásɩ] n.kA, sI épaule (de l'être humain) n.f. cf: hamʋʋ, handomiye, keluu.
hazɩlɔɔyaɣ hazɩlɔɔyɩsɩ [hazɩlɔɔyaɣ́, hazɩlɔɔyɩ́sɩ] n.kA, sI omoplate n.f.
hazɩtʋ [hazɩ́tʋ] n.tI action de balaye
hazɩyʋ hazɩyaa [házɩ́yʋ́, házɩ́yáa] n.E, pA 1qui balaye 2balayeur(euse) n.m.&f.
hazʋʋ [hazʋ́ʋ] v.3 1balayer v. Tɛʋ feŋ lɛ, paa halʋ weyi ɛhazɩɣ taɣ nɛ pʋcɔ ɛɖɛɛ ɛ-tʋmɩyɛ taa. Au lever du jour, chaque femme balaie la cour de sa maison avant de vaquer à ses occupations. 2ramasser v.
(expr.) mʋlʋm hazʋʋ ramasser la farine (sur la meule) v.
heekadaŋa heekadanzɩ [heekadaŋa, heekadánzɩ] n.kA, sI bélier castré (mouton) n.m. (heeyaataŋga; hɩyaataŋga; hùyaɣndaɣ; yaakadaŋga) cf: ɛyandaɣ.
heɣa heɣsi [heɣá, heɣ́si] var. ɛwaɣ; heewa [heewá, heési]; heyaɣ. n.kA, sI agneau n.m. cf: heu; cf: heu.
heɣluu [heɣlúu] var. hokuu. v.3 avoir des crampes de l'estomac Ɛtɔɔ tɔɔnaɣ ŋga yɔ, katɩcaɣ ɛ-taa eheɣlaa ɛtɔ. Il a rendu tout ce qu'il a mangé.
heɣye heɣna [héɣ́yé, héɣ́ná] n.ɖI, a marmite de la malédiction (Une marmite qui contient la mort lors de la danse «habɩyɛ»
helim [helím] var. heelim. n.pI 1vent n.m. ; Helim sɔsɔm nabʋyʋ maba nɛ pɩkpɛzɩ tɩ Il y a eu un grand vent qui a déraciné les arbres. 2brise n.f.
(id) helim ñɔʋ souffrir v. ; être pauvre Ɛnʋ yɔ, ɛñɔʋ helim. Celui-là, souffre.
helim ñɔʋ See main entry: helim
helim fɛtɩyaɣ [hèlím fɛ́tɩ̀ya'ɣ́] var. heelœfɛtaɣ; heelœfɛtɩyɛ. n.kA brise n.f.
helimfɛtɩyaɣ var. heelifɛtɩyɛ [heelífɛ́tɩyɛ].
heliyu₂ heliyaa [helíyu, helíyaa] n.E, pA danseur de «habɩyɛ» qui fait des prodiges n.m.
helu adv. exp brusquement adv. ; subitement adv. ; soudaine-ment adv. syn: tud .
helu helu adv. expr. répé agité(e) adj. ; mouvementé(e) adj. ; impatient(e) adj. Ɛlakɩ helu helu. Il est agité.
heluu [helúu] v.3 danser «habɩyɛ», n.x]xv Habɩyɛ wiye kɩnadɩnaa heliɣ. Le jour de «habyé», les sorciers font des prodiges.
hendu [héndu] var. wondu; yondu. n.tI chant n.m. Kagbayɩsɩ teɣ hendu akpema tɛ. Les filles d'honneur de la fille initiée chantent en choeur.
(expr.) hendu teu chanter v syn: hendu you.
hendu teu See main entry: hendu