Resultado de búsqueda de "takigagantsi"

itakigakero V. takigagantsi.

takireagantsi vt. {itakireakero} sacar una tranca. ¡Tyanirikatyo pokutatsi inkaara itakireakero novanko ikamosogetakerora noaraki! ¡Quién habrá venido endenantes sacando la tranca (de la puerta) de mi casa y habrá registrado mis cosas! V. takigagantsi; -re2 4.8.2.10.

takigaka V. takigagantsi.

takigagantsi 1vt. {itakigakero} avt. poner tranca en la puerta. Noavetakita ichaku nagaateromera nogovite nokakitirora chapi, noaveta mameri. Tyarika iatake itakigakero ivanko. Fui a la casa de mi hermano para traer mi olla que dejé allí el otro día, pero al llegar no estaba. (No sé) a dónde habrá ido que ha puesto una tranca en la puerta de su casa. bvt. levantar con una palanca (p.ej. una piedra para sacarla); doblar algo tieso hacia adelante para romperlo (p.ej. un palo con la punta debajo de una piedra, un machete clavado en un palo). Antari avotsiku nokenapinitira nagapinitira noseka, aityo onaveta kara omarane mapu otikanara nokiira. Maika nokigakotakero notakigakero nokakerora parikoti. En el camino por donde paso a traer mi yuca, había una piedra grande que me estorbaba cuando cargaba. Ahora escarbé (la tierra) alrededor de ella, metí un palo para levantarla y la saqué de ahí. Yogari peranti itakigakero isavurite itinkaraakero ganiri itsamaiti. Los perezosos rompen sus machetes clavándolos en un palo duro y doblándolos hacia adelante para no tener que trabajar. 2part.vr. {takigaka} estar trancada (la puerta de una casa). Iaveta pankotsiku takigaka. Ikamosoganti tsompogi taikaviotaka arakintsi. (Cuentan que él) se fue a la casa, pero (la puerta) estaba trancada. Miró adentro por las rendijas y había montones de cosas en el suelo.

takiatagantsi 1vt. {itakiatakero} timonear, popear; mover la aleta caudal o cola para nadar (peces). Yogari shima onti itakiatanta irishi, irorotari ishintsitanta yamaatira. Los peces mueven sus colas de un lado al otro, porque por medio de ellas tienen fuerza para nadar. 2vi. {itakiatake} ser timonel o popero, popear. Noaiganake katonko, itigajaiganaka notomiegi. Yogari nojime onti itakiatake, irirotari gotatsi itakiatira kameti inkenakaganakeroniri pitotsi otsapiaku. Fuimos río arriba, y mis hijos tanganeaban. Mi esposo popeaba, porque él es quien sabe popear para dirigir la canoa bien al canto. V. takigagantsi, óani.