Browse Nawdm


b
d
f
g
h
ɦ
j
k
l
m
n
ŋ
r
s
t
v
w
y

b


bintarondbintaronabìntàrónd́, bìntàrónábintaron-h. d/ɦamanioc n.m.Plante de la famille des Euphorbiaceae.Manihot esculentamanioc n.m. (tubercule)TuberculeBOTkpeerŋu
◦bint fuugubínt́ fúːɡúgros intestin n.m.; côlon n.m.Comp. defuugu intestin
†bintoɦdngobintoɦdntbìntʊ̀ʔ̀dŋ̀ɡʊ́, bìntʊ̀ʔ̀dǹt́bintoɦdŋ-Siouh. kʊ/tbousier n.m.BasebinttoɦdmVar.binkpeliitgu
binvadgubinvatbìnvád́ɡú, bìnvát́binvad-h. ku/tlatrines n.f.pl.Bà keda koogu binvadgun.On défèque dans les latrines.†binbadgu; †binbadgoBaga, Bana, Ténéga; SiouBasebintvadgu
biraabìràːg. aadroit, droite adj.; rectiligne adj.Qui est concrètement sans déviation.Huru ba biraa.Le chemin est droit.
biriibbìrìːb́birii-ɦ.gw. D1biraa / birii / biriiremettre v.tr. de jour en jour; ajourner v.tr.; renvoyer v.tr.Ĥà diira fɔmr má ka ked na ɦà to-ma, ɦá biraa-ma goora.Il a contracté une dette et je vais pour qu'il me la rembourse, mais il me renvoie de jour en jour.h. b/–ajournement n.m.; report n.m.; renvoi n.m.; remiese n.f. différée
birmbìrḿbir-ɦ.gw. B2biraa / bir / birdisparaître v.intr.; marquer v.tr. la neutralitéNe plus être.h. mdisparition n.f.Action de disparaîtrebermBana
birobìrófrançais : bureau [byˈʁo]h. –/ɦipréfecture n.f.Bureaux de la préfecture. Local où sont installés les services de la préfecture.
†birɔngobirɔntbìrɔ́ŋɡʊ́, bìrɔ́nt́birɔŋ-Siouh. ku/tbenjaminVar.bunooga
†birɔŋabirɔibìrɔ́ŋá, bìrɔ́íbirɔŋ-Banah. ka/hibenjaminVar.bunooga
biruubbìrùːb́biruu-ɦ.gw. D1birwa / biruu / biruurouler v.tr.Ĥà biruu toor n jibl haaga.Elle a roulé le mortier et l'a rentré dans la maison.h. b/–roulement n.m.Action de rouler.Cf.bibirga
†bitbít́bid-Baga, Bana, Siou, Ténégah. –/tsacrifice n.m.; immolation n.f.Var.vit
†bitangobìtáŋɡʊ́butan-Siouh. ku/–glaisière n.f.; gisement n.m. d'argileTerrain d'où l'on tire de l'argile.Mat.†bitantVar.butangu
†bitantbɪ̀tánt́bitan-Siouh. –/targile n.f.; glaise n.f.Prod.†bitangoNLoc.†bitangoVar.butant
†biwlbbìwl̀b́biwl-Baga, Bana, Ténégaɦ.gw. D1biwla / biwl / biwltournoyer v.intr.h. b/–tournoiement n.m.Var.viwlb
†biwlrviwlabìwl̀ŕ, bìwlábiwl-Baga, Ténégah. d/ɦaasticot n.m.Var.viwlr
biyeeŋabiyeibìyéːŋá, bìyéíbiyeeŋ-gen : bìyê "cinq francs", du français : billet [biˈyɛ] (de banque)h. ka/hicinq francsValeur de cinq francsĤà da nyira biyeeŋa daam.Il a bu de la bière de mil à cinq francs (la calebasse).cinq francsPièce (ou ancien billet) de cinq francs CFAwadbuga
biyɛɛrbíyɛ́ːŕbiyɛɛ-français bière [bjɛːʁ]h. d/–bière n.f.Boisson alcoolique fermentée, faite avec de l'orge germée et aromatisée avec des fleurs de houblon.Gén.daam
blaɦb kaabláʔb́ káː nárparce que loc.conj.; puisque conj.; car conj.cette chose derrère queĤà kada tagyend blaɦb kaa na ɦà joomn.Il est assis sur place parce qu'il est aveugle.
bob.gwbo / – / bovouloir v.tr.; souhaiter v.tr.Ĥà bo na ɦà san kpam.Il veut aller au champ.
†bobbôb́Baga, Ténégaɦ.gw. A2boowa / boowra / bomlier v.tr.; jeûner v.tr.; enrouler v.tr.; visser v.tr.h. b/–lien n.m.; jeûne n.m.; enroulement n.m.; vissage n.m.Var.bɔb
bobogrbobogabòbòɡ̀ŕ, bòbòɡábobog-h. d/ɦafondation n.f.Ensemble des travaux et ouvrages destinés à assurer à la base la stabilité d'une construction.†fatɔdBanaTout.disakudugu
†bog̈bbóɣ́b́bog-Baga, Bana, Ténégaɦ.gw. A1bogl / bogra / bogmmodeler v.tr.h. b/–modelageVar.vog̈b
†bogdgmbòɡ̀d̀ɡḿ] Siou : [bʊ̀ɣ̀d̀ɡḿbogd-Baga, Bana, Siou, Ténégaɦ.gw. Cbogda / bogdg / bogddéraciner v.tr.h. mdéracinement n.m.Var.vogdgm
†bogdrbbòɡ̀dr̀b́] Siou : [bʊ̀ɣ̀r̀ːb́bogdr-Baga, Bana, Siou, Ténégaɦ.gw. D1bogdra / bogdr / bogdrdéraciner v.tr.h. b/–déracinement n.m.Var.vogdrb