Tagbanwa Calamian - English


[
a
b
k
d
e
g
h
i
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
w
y

y


yumu-yumuadjmushy, overly softmga burak ang subra ra yang pagkalutuk na,Yang punting naa, mayumu-yumu ra, masyadu ra yang pagkalutuk na.This (near speaker) is already overly-soft, it's ripeness is already too-much.Mayumu-yumu pa yang tutuw̓ukan yang mulang gësyë.The top-part of the little child's head is still soft.synlumun2lëmëkanttëg̓as2madësënmakgat
yupu-yupuvto-stroke-a-child-in-order-to-help-him/herNini, yupu-yupuwën mu yang ari mu ang para ëlkën da.Little-girl, gently-stroke your younger-sibling so that he/she will-fall-asleep.Yupu-yupuwën mu yang bisit yang mulang may bësëg na ug̓ud malinaynayan yang siit na, ay duru unug siit.{study linaynay]Genrtly-stroke the lower leg of the youngster which has a boil (on it) in-order-that its pain may-be-lessened. because he says its very painful.synapay-apay1tapay
yusu-yusuv.' to rub one's eye with the knuckles in order to relieve itchiness 'Midyu tung may sasang bag̓ay ang naklëd tung mata, pagbisël-bisël purisu mag̓akërëkësë na yang mata na.Indi mu pagyusu-yusuwën yang kalima mu yang mata mu, muya magsiit.Do not rub your eye with your hand, lest it become-painful.Nanipula ra yang mata mu ang nag̓ayusu-yusu mu.Your (sg) eye has already become red from your rubbing (it with your finger).
yakud-yakud jumping up and down for-joy. Pagpaëlëd yang bakës tung mga mamula, purisu agtandutandu tung sanga yang ayu.Pagyakud-yakud da pala yang mulang atia kung ipakdëng mu.Agyakud-yakud yang mula ang nag̓aita tung ni nanay na.Yang mulang atiyang gësyë ang nag̓ipakdëng ni nanay na, pagyakud-yakud ang nag̓akayaman yang mga putul na.As-for that (near nearer) child who is being-caused-to-stand, he/she is-jumping-up-and-down-for-joy as his/her siblings are-playing-with him/her.Adults could also jump up and down for joy.
yatëk-yatëkbe-bounced-aroundNayatëk-yatëk yang tiyanu tung laksu yang dyip ang tudu-tudu, purisu suminiit.My stomach goy bounced-around riding in the jeep which was-going-fast, so it hurt.Indi mu yatëk-yatëkën yang ari mu, baklu ilëm ang nag mayën.syn yunggayëgyëg
yatuk-yatukv.jerk back and forthmasalasiit yang tinanguniu ang nayatuk-yatuk tung pagsaayu tung jëëp,Yatuk-yatuk ang pisan yang tinanguni yang aruman mi ang nag̓alaat-laat mi.Indi mu pagyatuk-yatukun yang ari mu, baklu ilëm ang nagmaayën, muya mabanël.synëgnat-ëgnat
yaw̓ëk-yaw̓ëk slim Sasang tau ang maniwang yang tinanguni na.Yaw̓ëk-yaw̓ëkën ang pisan yang tinanguni yang mulang atiya.The body of that (near hrr) child is extremely slim.Kayaw̓ëk-yaw̓ëkën ilëm piru durug këtël ang magsakan.(He) is just so thin, but he is very strong in carry8ing (things) on his shouder.durug abwat yang mulang atiya, ang yaw̓ëk-yaw̓ekën yang tinangununi nasynbalasikwanën 1maniwangantbilug 1mabënëspandak
yëpëd-yëpëdadjleftoversYëpëd-yëpëd da ka ilëm ta anën yang ipinakda nira tung yëën, anda ra kay sëra na.(It was) only leftover rice were-set-aside by-them for me, there being no side dish.Ibuug mu ra ilëm tung kiru tia tutal yëpëd-yëpëd na ra ka ilëm, anda ra kay mamangan tia.Just feed (it) to the dog, after all, it's merely leftovers, no one else will eat it (that).
yësëk-yësëkn.twigMga sanga-sanga ta ayung gëg̓ësyë ang palag̓awan.maliliit na sangaMangkëlamu tiang yësëk-yësëk ta [iyugyat] iugpu tung apuy, para maglig̓arang da.Get some of those (near-hearer) twigs to ?? the fire so that it will blaze-upMangkëla tiang yësëk-yësëk ta ipagkal.Get some of those (near addressee) twigs to-use-as-kindling.
yukut-yukutv.wrap up tightlyYukut-yukutan mi ta kuklun atiyang saku.Wrap up that (near hearer) sack tightly with a blanket (so that the chickens will not peck at it)Yukut-yukutan mu atiyang mga ëkël-ëkël ta ta amëk ay muya maita yang mga aruman ta. Atiya ra pansikaw̓ut da!Wrap-around with a sleeping-mat our (incl) belongings because it may happen that our (incl) companions see them.There they are arriving.
yunga-yungav.move back and forthBasta pagyunga-yunga ra yang sasang bag̓ay katulad tung ayung patay ra, maktang da,Pagyunga-yunga ra yang isiu, malaw̓ut da ka ëngëd.My tooth moves-back-and-forth, (and-so) it will-be-removed anyway.Tumbaën mi ra ilëm yang ayung atia, pagyunga-yunga ra, muya maktangan yang mga mamula.Just cut down that (near hearer) tree, it's already moving-back-and-forth, (and) it might fall on the children.antmabakëd 2
yurat-yuratv.to-squint-to-see-something-far-away ??Ya ilëm agyurat-yuratay ang tëlëngan yang kalawid yang banwang atii, indi malastrung pisan.The distance of that (visible place just needs-to-be-squinted-at, it cannot beNungapun pëyëng ang pisan yang mataw tung kamëtëk. Numanyan nag̓ayurat-yuratu ra ka.Yesterday my eyes were completely closed due to pinkeye. Now I can see things at a distance. .synkinaw-kinaw
yantëk-yantëkadj, v to be bounced or jerked aroundMag̓alungku-lungku ra yang pag̓ëkël na tung mula ya ra ag̓ilukbu-lukbuay na.Yantëk-yantëk ang pisan yang pagkapit mu tung ari mu.The way you (sg) are holding your (sg) younger-siblinng-on-your-hip is absolutely jarring,Magsalasiit da yang tinanguni yang aruman mu ta payantëk-yantëk ang subra tung nuyu.The body of your companion will-become-painful by-means-of -letting-himself be-jerked-around by you.antbanël
yëngët-yëngëtv.to-long-for-somethingAg̓aaning yang maëpët ang agpungawën, agyëngët-yëngëtanaw rang mulik duun tung mga anaw, agpungawënaw ta duru.An old-person who feels lonely says, "I am longing to go home there (far) to my children, I am very much feeling-lonely (for them)syningëtngët2
yungga-yunggav.to-move-back-and-forthPagyungga-yungga ra yang isiyu nag̓abingaw ra.My tooth is-moving-back-and-forth, I am-becoming-toothless already. Pagyungga-yungga ra yang ayung atiya, indiamu pagpalëngët asan, muya maktanganamu.That (near hearer) tree is already moving-back-and-forth, do not approach it there (near hearer) lest you have it fall on you.kung yang sasang bag̓ay kung pagyungga-yungga ra, malëmëk da, makali ra tiyang magtumba, ubin malaw̓ut,If there-is something which is-moving-back-and-forth, (the soil) is alredy soft. soon it will-fall or be-pulled-out.synyunggak-yunggakyunga-yungaantmabakëd 2
yadwang kaldawday-after-tomorrowya ray pangguuy tung kaldaw ang magdasun tung andamal,Indiaw masaay andamal, tanaw ra tung yadwang kaldaw.I am not able to go (lit.,board-the-boat-to-go) tomorrow, taanaw =? it will be on the-day-after-tomorrowTung yadwang kaldaw magpasuutaw ra ka. [Function of: ra ka On the day after tomorrow then I will-also-cause-someome-to-gather-the-edible-birds-nests.
yënggëk-yënggëklossen something that is stuck by working it back and forthyag yënggëk-yënggëkay yang sasang bag̓ay ang yag tatagsëk, para malëmëk ang law̓utun,Yënggëk-yënggëkën mi ra kanay ang palëmëkën, baklu ra law̓utay mi.Pinagyënggëk-yënggëk yang palët yang kasuy ang naa, purisu mapatay ra.synyungga-yunggayunga-yunga
yunggak-yunggakv.to-move-back-and-forthBëlag ëlët yang bëgkës yang katil ang atiyang sambilug purisu pagyunggak-yunggak.The way in which that (near hearer) one outrigger is tied (to the crosspiece) is not tight (and) that is why it moves-back-and-forth.Duduy, yang bugsuk yang mutur ang pinangedkëran mu yang pundu na pagyunggak-yunggak da ang makali rang malaw̓ut.My-lad, as-for the stake around-which its anchor is-fastened, it is moving back-and-forth soon to-be-pulled-out.

  • Page 2 of 2
  • <
  • 1
  • 2