Bolinao - English


a
b
c
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y

b


babuyenba-bu-yɘnPuon:baboyvo1BolAlilaen tan pakanen yay beyek o saray beyek anggan alaki yayna o sarayna.TagAlagaan.IloTarakenen; babuyen.EngTo feed and raise a piglet until it's a full-grown pig.2figfigTagBabuyin; salaulain; bastusin.IloBabuyen.EngTo make a dirty mess of something or do something indecent or immoral.Perf.binaboy
babyegbab-y`ɘgnBolPakaeyeg nin luta' bana' sa rayon o sa dupa' sayay mabyat tuloy nin nanabo' o mararbong nin tunoy nin alakin kudor o sinumpak nin bumba.TagYanig.IloNalbuog.EngA shock wave or tremor, especially of the earth or building because of an earthquake or explosion.Syn clseyegDer.mababyeg
bada'ba-d`a'nBolBula' o ambo' nin tutuo nin rason.TagPalusot.IloPambar.EngAn excuse or alibi, a proffered reason for a failure.Der.bada'nanibada'mabada'magbada'makabada'
bada'nanba-da'-n`anPuon:bada'vlBolRason nin gawa'-gawa' na tamo' nin sayay tawo pigaw kai na gaw'en a matkap nan gaw'en, o no ambale' ginwa' nay ambo' manepeg.TagPalusot.IloPambar.EngExcuse or alibi proffered as a reason or cover up.Syn clsrasonMassbubada'nan
badakba-d`ak1nBolAyep a bara'mon alakin tuko' a bakas, anroy ulo, lalaman tan ikoy na. TagBayawak.IloBanias.EngA monitor lizard eats small animals and has a long body and tail and is considered bad luck.2offadjBolSabet konan sayay tawon maagom bilang no sa baskitbol ket kai naya ipasa a bula konran kallamo' na no kai isyot nayaynan isyot.TagSakim.IloBwaya.EngUsed of a man if he is greedy such as in basketball he is always shooting.
badbadbad-b`adadjBolSurnang a punta, bilang wadi' si rilo, tumursin mamunta sa wiri a gamet nan mangitudo' nin udas imbis nin sa wanan.TagTumbalik.IloSurngi.EngTo turn in the opposite direction of the normal rotation..Der.badbaden
badbadanbad-ba-d`anvlBolPannursi nin surnang o swi' sa nurmal nin tursi o kerker nan sayay bagay.TagItumbalik.IloSurngien.EngTo unwind something from its normal wrapping.
badbadenbad-ba-d`ɘnPuon:badbadvoBolTursyen nin surnang sa nikayesyes a rubir o si magwa' tumursi.TagSalungatin ang ikot.IloBadbaden.EngTo twist something that is tightly twisted in the opposite direction, unwind.AnttursyenyesyesenPerf.binadbad
badilaba-di-l`aSpvaderariver fordnBolMalumo tan masam'it nin tubo.EngA soft and sweet variety of sugar cane.
badmintonbad-min-tonnBolIkap yaytin rwa udino a'pat katawo, sayay pa'sar bula tan sa'sa saran mantawagen rakit; si pa'sar bula ket pisublian yan palwen nin irubari sa eket nin pidalinan. Si kai nin nakaisubli' konan kalaban kai ya makapuntos; si sangka'bawan nin pakaisubli' nan bula sitaw a manalo.TagBadminton.IloBadminton.EngGame of badminton.
baekbaekba-'ɘk-ba-'`ɘknoldBolPinnom nin ranom o raruma et nin likido nin apurawan tan alalaki a pangngiklen.TagLagok; laklak.IloArurub.EngLarge gulps of liquid swallowed hurriedly.Syn clsareb'ebDer.baekbaekengimmaekbaek
baekbaekenba-'`ɘk-ba-'ɘ-k`ɘnPuon:baekbaekvooldBolInumen a ranom o raruma et nin apurawan tan tumnoy yay bukraw.TagLagukin.IloArub-uben.EngTo gulp down a liquid noisily from a bottle or glass.Syn clsareb'ebenPerf.binaekbaek
bagbagEgbagnBolSayay usaren nin pangwan o pangyaturan bagay-bagay a main nin gaga'getan o awiwis, a magwa' a gawa' ya sa abel, katat, plastik o raruma et.TagBag.IloBag.EngBag, a flexible, usually closed, container for holding, storing or carrying something.Syn clssupotSpecmalitaDer.mibag
bag'ongbag-'`oŋnBolKuna' nin maddintek bilang sa kilikil, tirong tan raruma et, a inasinan maong, niyator sa pasig o garapon anggan nibaliw.TagBagoong.IloBugguong.EngSmall fish preserved with salt that when it has aged is used in flavoring native or local vegetable recipes such as pinakbet.Syn clsinasinRel. totiiDer.bag'unganbag'ungenbag'ungenkapamag'ongmamag'ong
bag'unganbag-'u-ŋ`anPuon:bag'ongvlBolTimplawan nin bag'ong a luto' ta pigaw nin main taway nin ma'sin tan tumaway.TagBagoongan.IloBugguongan.EngTo use salted fish paste on a main dish like pinakbet to give a salty flavor.Syn clsbag'ungenPerf.binag'unganAtl. is mambag'unganDer.pamag'ungan
bag'ungenbag-'u-ŋ`ɘnPuon:bag'ongvoBolGaw'en nin bag'ong.TagBaggoongin.IloBugguongen.EngTo make into salted fish paste.Syn clsasinenbag'unganActmamag'ongDer.babag'ungen
bagabagab`a-ga-b`a-ganBolPangngibilang o pammaalaga sa sayay tawo o bagay.TagPaggalang.IloKankano.EngHigh regard or esteem for someone or something.Antpangmuda-mudaSyn clspammaalagapangibilangDer.bagabagawenbagabagawenmamagabagapamabagabaga
bagabagawenba-g`a-ba-g`a-wɘnPuon:bagabagavoBolPamimi nin alaga, galang o rispito sa kapadan tawo.TagPahalagahan.IloIkankano.EngTo give respect to someone or thing, regarding it highly and of great value.Antmuda-mudawenuya'yanenSyn clspaalagawanActmamagabagaPerf.binagabagaAtl. is mambagabagawen
bagabundoba-ga-bun-doSpvagabundon1BolMangado' sayay babayi ba'yo no maka'kit yaynaet ba'yo, lingwanan nayayna ket wanin pirmi.TagBagabundo; palaboy; palikiro.EngA man who attracts one lover and then move on to another.2BolLalaki nin kamang.; Lalaki a abaw a lugar na; Tawo a mako sa rubari tan rubari' a kasan peteg kamainan na. Ambo' saya tamo' no kai abaw a klasi nin lugar kamainan na; kai misyon sa saya no kai rubari' tan rubari'.TagLayas; gala; bulos.IloBirkug; bagabundo.EngA wanderer moving from one place to another.Syn clsilakbolmakamang
bagahiba-g`a-hiSpbagajeexperience, background, baggage, equipmentnBolSay bubagay a awit nan sayay tawo no magbyahi o mako sa raruman lugar.TagDala-dalahan.IloKarga.EngBaggage.Genawit 1
bagatba-gatnrareBolMangatang nin manok o ma'kan no ani wanan mamagat.EngThe act or ceremony for appeasing the spirits.Der.bagatenmamagat
bagatananba-ga-t`a-nannBolSi diriksyon sa wanan no umadap sa liwaan nan awro, o si diriksyon a katben nan amyanan.TagTimog.IloAbagatan.EngSouth.Syn clssurRel. toamyananbaytantimogRelpanrupanCmpdabagatan a baytanDer.mamagatanan
bagatenba-ga-tɘnPuon:bagatvoBolMangatang konran anito o ispirito ta kayaban sara ta dawaten konra nin paandaen anay masakit.EngTo call on the spirits to heal a sickness.Syn clsmanambarRelmamanyangmapaduksaanActmamagat
bagayb`a-gay1nBolSarba nin ma'kit, maga'getan, maisip tan bungat ana nin ani.TagBagay.IloBanag.EngA thing, object or article.Specgargaret2adjBolMapikalamo' nin mabista, o iti sa lugar o kusto nin gaw'en.TagAngkop.IloMaibagay.EngTo fit together as being appropriate to each other.AntmadawalSyn clsbali1 1kustomanepegsa lugarDer.ikabagayMassbubagayDer.bagay-bagaygumagayibagaykabagaykabagayankibagay
bagay-bagayb`a-gay-b`a-gayPuon:bagaynBolNagsikabarang nin ma'kit, maisip tan raruma et.TagBagay-bagay.IloBanbanag.EngThe various matters pertaining to something.