Bolinao - English


a
b
c
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y

a


agwangen'a-gwa-ŋ`ɘnPuon:agwangvo1BolPangipa'nat nin takyay ta main nin kalapen nin usaren a gamet.TagAbutin.IloGaw-aten.EngTo reach to get something with the outstretched arm.Syn clsabuten 1ga'watengawangen2BolAkuen o risibyen yay sayay bagay bilang wadi' rispunsibilidad, o raruma et.TagTanggapin.IloAwaten.EngTo accept something such as responsibility, etc., handed down by an authority.Syn clsakuen 1risibyenActmangagwangPerf.inagwang
agwardyinti'a-gwar-dyin-tiSpaguardientebrandynoldBolKlasin arkuol a usaren ran saray nangabing nin iyapros ran ipanglinis nin lalaman ra.TagAlkohol; agwardiyente.IloAlkohol.EngPure refined alcohol specially used as disinfectant by woman who had just given birth.Genarkuhol
agyo''ag-y`o'nBolNo si ngaran mo ket kapada yan ngaran nan sayay tawo, sya agyo' ma.TagTukayo.IloKanag-nagan.EngSomeone who has the same name as another person.Syn clskangaranDer.miagyo'
ah'ahintrj1BolIbarita' nayaytin sayay tawon sa kayadi' main mairot nin nibibilin na.TagHa.IloWen.EngAn interjection of affirmation used to emphasize an instruction.2BolUsaren yaytin pangibusngaw pakikumpurmi, nipaka'ngap, sager o raruma et dipindi no pa'noy pangibalikas.TagHa.IloA.EngAn interjection emphasizing various feelings of wonder or joy or anger or surprise or disgust or shocked discovery, etc., in accordance with the context.Syn clstalaga 13BolIbarita' nayaytin tawon kai na narnge' nin mapalaway a nibarita'.TagAno?IloAnia?EngAn interjection of surprise or indicating misunderstanding.Syn clsani 1Spch var.a2CmpdO' a
ahinsya'a-hin-ʃaSpagenciaagency, bureau, officenTagAhensya.IloAhensia.Engagency.
ahinti'a-h`in-tiSpagenteagentnBolTawon mangikampanya nin pakalako' bubagay bilang say tambar, siguro tan raruma et.TagAhente.IloAhente.EngA representative usually for sales for a company.Syn clsriprisintantisp. var.ahente
ahit'`a-hitTgahitshavenTagrareBolBaw'asan a kiri, mibarbas, o kiskisan a sabot sa bisit tan sa raruma et nin mangusar nin bliyd o labahas.TagAhit.IloKiskis.EngThe act of trimming such as the eyebrow, sideburns, armpit hair, leg hair, etc.Genbaw'asanDer.ahitenmiahitpangahit
ahiten'a-h`i-tɘnPuon:ahitvoBolMibarbas o baw'asan o galten a sabot bilang sa kiri, barbon a mangusar nin blid o labahas.TagAhitin.IloAhiten.EngTo trim or shave hair such as eyebrow, beard, etc.Syn clsbarbasan 1Perf.inahit
aka'benganka'-bɘ-ŋanPuon:ebengadjBolMaimpis a lalaman tan ambo' nin mataba'.TagPinakapayat.IloKakutungan.EngTo be thinner than something else.
akapulko'a-ka-pul-konEngThe candle bush.synpalo dozenaCassia alata or Senna alata
akas'a-k`asnBolPangngalap ana bilang wadi' nin nigawgaw nin pini'pian, o pammagbag anan nipa'leg bilang wadi' pasabing.TagTanggal.IloAkas.EngThe act of the removal of something from its function.Syn clskalap 1Der.akasenakasenma'kasmangkas
akasen'a-ka-s`ɘnPuon:akasvoBolGalten a gindat nin nika' bilang sa nigawgaw nin pini'pian, o bagbagen anay nipalasta o nipa'leg bilang wadi' abung-abong, pasabing.TagTanggalin.IloAkasen.EngTo remove something from a particular function such as clothes from a drying area or items from a display or dismantling a tent.Syn clsgalten 1kalapenActmangkasPerf.ingkas
akasya'a-k`a-ʃaSpacacia falsalocust treenBolKayon alaki a puon tan susanga, mablong nin birdi, gumurak nin dirusas tan gumungan bilang bungan salumagi.TagAkasya.IloAkasya.EngAcacia tree having large branches and profuse small roundish leaves whose flowers are rose colored and its fruit is similar to the tamarind.
akawntant'a-kawn-tantEgaccountantnBolSi sayay tawo a nayadi' nin karira nin kumirsyo tan nailiwa' na a iksamin para konran Certified Public Accountant.TagAkawntant; kontador de libro; tagatuos.IloAkawntant.EngA person who has passed the board examination for Certified Public Accountants.
akay'`a-kaynBolAniman a iyadal, iparmaw, o ipatandaan.TagTuro.IloSuro.EngA teaching, knowledge or skills that is passed on to a person.Syn clsbibilin 1dwa'dwa'simbawaMassuakayIntsakay-akayDer.akayanakayaniyakaymangakaypaakaypakaakayan
akayan'a-k`a-yanPuon:akayvlBolAdalan yay sayay tawo nin sayay bagay, o iparmaw ya sa sayay bagay.TagTuruan.IloSuruan.EngTo teach someone something.Syn clsadalan 1Relisadya'ActmangakayPerf.inakay-akayaninakayanIntsakay-akayanDer.maakayanmakapiakayan
akeng'a-k`ɘŋnslgBolSiti a ngaran nin purarag nan bake' sa taru'man maipa'ka' konra ni Pag'ong; pannabet sa bake'.TagMatsing; tyunggo; unggoy.IloSunggo; bakes.EngThe name by which the monkey was called in folktale.Relbake'Spch var.aken
akipot'a-k`i-potPuon:kipotadjBolSayay lugar o bagay a maslet o daikleng dyan say nurmal o kuston kaalakyan.TagMakipot.IloNailet.EngTo be reduced in size compared to a norm and so tight.Antalawang 1Syn clsakitirmasletmasupitmayupitRellipit 2Der.akiputeniyakipotkaakiputan
akiputen'a-ki-p`u-tɘnPuon:akipotvoBolBaw'asan o daiklengen a kaalawangan nan sayay bagay, lugar tan raruma et.TagKiputan.IloPaileten.EngTo make a place to pass through narrower or more constricted.AntalawangenSyn clsbaw'asandaiklengen
akis'`a-kisnBolPilwa' nin main kaaluyon nin tunoy bana' sa kaberengan, sakit o bana' lamang sa ririket.TagIyak.IloSangit.EngA cry or weeping from either sorrow, pain or joy.Antilis 1Clf. forabet'abet 1Syn clskarangkangRel. topa'pengSpecangakangrab 1ngeyengeyDer.akisaniyakiskaaakismaakismakaakismakapaakismamaakispaakisenpiurakisumakis
akisan'a-k`i-sanPuon:akisvlBolUmakis bana' konan saya bagay o sayay tawo.TagIyakan.IloSangitan.EngTo cry about something or for someone.Syn clsngeyengeySpecangrabanPerf.inakisanAtl. is man'akisanDer.miakisan
akitir'a-k`i-tiradjBolKurang a sukat dyan say matkap bilang sa sukat nin abel, tekrean tan raruma et.TagMakitid.IloAkikid.EngFor an object to be lacking the sizing needed such as in a piece of clothing.Antagaba'Syn clsakipotmasupitDer.akitirenkaakitirmangakitir
akitiren'a-ki-t`i-rɘnPuon:akitirvoBolBaw'asan o daiklengen a kaagabaan nan sayay bagay bilang sa abel, apay tan raruma et.TagKitidan.IloKikidan.EngTo reduce the width of a flat object.AntagabaenSyn clsbaw'asandaiklengenActmangakitirDer.paakitiren
akkinsi'ak-k`in-siSpnDkinsia-CfkinsiadvBolSay bili nin barang sayan abaw a parihon bagay, o say pliti nin barang sayan pasairo sa ruran.TagTigkikinse.IloSagkikinsi.EngFifteen to each thing such as the fare in a jeep or cost per item bought.
aklaw'ak-l`awn1BolGawa' nin salabanan yan lalaman o takyay a sayay tawo o ayep nin manlumalako o mampalayo pigaw kai nin makadalan o makalabas.TagPagharang.IloPanaglapped.EngThe act of putting up an obstacle, especially a part of the body, to stop something from happening.2BolIkwa nin salaban sa dalanan nan sayay tawo o ayep ta pigaw nin kai ya makapalayo o makalakwan bilang wadi' rubir o say lalaman nan sayay tawo.TagHadlang.IloLapped.EngSomething moved into place to serve as a barrier or an obstacle that prevents a person or an animal form getting away. Syn clssalabanDer.aklawanpangngaklaw