Bolinao - English


a
b
c
d
e
g
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y

u


umatil'u-ma-tilPuon:atilvchngIloAtil.EngTo speak unclearly.
umatindi'u-ma-tin-diPuon:atindivchngBolIprisinta a lalaman.TagDumalo.IloSangwen.EngAttend, to be present.
umatraka'u-ma-tr`a-kaPuon:*(atraka)vchngrareBolUmarak o kumadani sa adapan ta sumadya'.TagPasulong; pag'una; manguna; sumulong.IloSumulong; umabanti; agparang.EngTo move up for recognition.Syn clskumadani
umatras'u-m`at-rasPuon:atrasvchng1BolKakikimey o umalis nin mamagurot o mako sa gurot.TagUmatras.IloUmatras.EngTo move backwards.AntumabantiSyn clsumandi'Genumanunor2BolPangibabawi' nan sayay tawo nin sayay bagay o disisyon pigaw kai na ituloy a naitarana' na.TagUmatras.EngTo back out of an event.Perf.imatrasAtl. is man'umatras
umawa''u-ma-wa'Puon:awa'1vchngEngTo become protective.Perf.immawa'
umaweng'u-m`a-wɘŋPuon:awengvchngBolMaksaw nin anron tunoy nan sayay bagay bilang sa tunoy nan alakin kampana' no tangtangen ya, sirina nin ambulansya tan raruma et. TagUmugong.IloAgaweng.EngTo make a long pulsating sound such as the sound of the ring of a large bell or people's voices or motors or radios, etc.
umawro'u-maw-roPuon:awrovchngEngTo become day.
umawuawo'u-ma-w`u-'a-w`oPuon:awuawovchngoldBolMasakit tan kalamo' nay sumngaw a amot.TagMainit at may sakit.IloNasakit ken adda pudot na a mmriknak.EngTo feel burning pain.
umay'ay'u-may-'`ayPuon:ay'ayvchngBolKidawat nin inganga'do sa pananawat nin sayay bagay; masuet tan maayupa' nin kidawat.TagMagmakaawa.IloAgpakaasi.EngTo plead earnestly, to beg.Syn clsikidawatumusaesLesdawatenPerf.inmay'ay
umayon'u-ma-yonPuon:ayonvchngBolMayi sa rabay nan sayay tawo; makipasaya sa kanakman nan sayay tawo.TagPumanig; kumampi; kampihan; kumakampi; makikampi.IloAyunan.EngTo side, to favor, to support.AntkumuntraSyn clskampi
umayupa''u-ma-yu-pa'Puon:yupa'vchngEngBecoming lower.Atl. is man'umayupa'
umayus'os'u-ma-yus-'osPuon:ayus'osvchngTagDumausdos.IloAguyos.EngTo move downward a little toward the foot of the something such as a bed.Syn clsbahada 2
umba-umbat'um-ba-'`um-batPuon:umbatvchngBolLumabid o gumale' nin irgo sa saya tawo nin mampag'irgo.TagSumagot-sagot.IloSumungba-sungbat.EngTo answer back or talk back with disrespect.
umbak'um-b`akadj1BolKapapa'sar nan tawo nin na'teng ana sa man-gaw'en na kanya' kabisado tan ikspirto yayna sa man-gaw'en na o no si ayep ket matuntawo ana bilang wadi' biring.TagBeterano.IloTuod.EngA person that is seasoned in what they do and so good at it.Antmalago'Syn clsikspirtokabisadomaparmawRelmatuntawo2BolSi saya bagay ket na'teng yayna o nasubrawan anay idad na.TagLuma.IloUmbak.EngFully aged, normally used of wine.Perf.inumbak
umbat'`um-batPuon:ubatvchng1BolBal'en o tubale' nin irgo.TagSumagot.IloSumungbat.EngTo answer, or reply.2BolSi main kargo sa saya bagay o saya pangyayadi' nin iti ya sa mirda o sakop na.TagManagot.IloMangsungbat.EngTo take the responsibility for something and answer for the results.Perf.inumbatAtl. is man'umbatDer.umba-umbat
umbeng'um-b`ɘŋPuon:ebengvchngBolDumaikleng a lalaman, umyas o makasay alalakin taba'.TagPumayat.IloKumuttong.EngTo become thin.Syn clsmaimpisPerf.inumbengAtl. is man'umbeng
umbo' matunong'um-bo' ma-tu-noŋCmpd. ofmatunongambo'phrBolPigagawa' nan sayay tawo a umbo' paripariho.TagDi makaturangan; madaya; di dapat.IloSaan nga naingkalintegan; saan nga napudno.EngUnfair, unjust, not honest, one sided.
umbo' nadyusan'um-bo' na-dyu-sanCmpd. ofmadiosanphrBolSarban bubagay a naimundwan tan ambo' sa karabayan nan Dios. kasa yay Dios konra.TagHindi relihiyuso; walang panampalataya sa Dios.IloSaan a nadiosan.EngUngodly, not religious, wicked, sinful.
umbo' nin mabulos'um-bo' nin ma-bu-losCmpd. ofmabulosphrEngUsed of a monthly period of a woman when there is no flow, a water fall that is flowing a small amount of water.
umdeng'um-d`ɘŋPuon:edengvchngBolTumarindeg o ita'gay a pusisyon nan lalaman.TagTumayo.IloTumakder.EngTo rise to a standing position.Syn clstumarindegRelita'gay 1Perf.inumdengAtl. is man'umdeng
umedeed'u-mɘ-dɘ-'ɘdPuon:edeedvchngEngTo become slow.
umekem'u-mɘ-kɘmPuon:ekemvchngBolTumekre' a nakatalikudkod ket say gamet nakaekem sa tuod.TagYumakap.IloInyekem.EngTo sit bringing the knees up to the chest and locking the arms around them.Antmangapsay
umel'`u-mɘln1BolKai nin makabalikas nin animan a sarita' o kai nin makairgo.TagPipi.IloUmel.EngMute, not able to speak.2BolMakapag'irgo bale' main nin sarita' nin kai na maibalikas nin kusto bilang wadi' si "r" ket mag'in yan "l" duman sa kapapa'sar nan anak nin kai et tanto nin makabalikas.TagBulol.IloWawak.EngA speech impairment in articulation where the person produces certain sounds incorrectly.SpecangesDer.mamaumelmaumel
umese''u-mɘ-s`ɘ'Puon:ese'vchngBolTunoy nan abing no main rabay na tan maray'ep ya o sayay anak no rabay nay pagalu-galo o maayupa' a pag'iirgo nan sayay tawo no umapak ya.TagMaging magulo.IloAganeng-eng.EngTo whine or sob and fuss about something in order to draw attention to oneself.Atl. is anumese'Intsumese'-ese'
umeteet'`u-mɘ-tɘ-'`ɘtPuon:eteetvchngBolNangata nin daite' a tunoy tan kasan susarita' a binalikas. nagkanta nin daite' a busis; Mangata' nin madidintek a tunoy tan nikmi' a bebey.; Mampagkanta nin daite' a tunoy nin kasan maisarita udino maiyirgo.TagNaghiging; humuging; Humiging; ihiging; humuni; ihuni; Humiging; hihiging.IloNagdayengden; dimayengdeng; Dumayendeng; agdayengdeng; Dayyeng; dumayyendeng.EngTo hum, to sing with closed lips not sounding words., Humming, singing in low tune & closed lips.Perf.inmeteetAtl. is manumeteet