Kham - English/Chinese
ཕ
ཕ་སྤད་ [pha spad] n 名 father and son 父子 Nk phāpiɛ̀ Gy phāpiɛ̀ Dw phə̄pè 
ཕ་སྤད་གཉིས། Father and one child (Dw) 父亲和一个孩子（东） 4.1.9.1 Related by birth 因出生而有关cf. 见 མད་₂ ; cf. 见 མད་₁
ཕ་སྤད་གཉིས། Father and one child (Dw) 父亲和一个孩子（东） 4.1.9.1 Related by birth 因出生而有关cf. 见 མད་₂ ; cf. 见 མད་₁ ཕ་མ་ [pha ma] n 名 parents 父母 Gy phāmā Bz2 phīmī
Bz2 phīmī ཕ་མྱེས་ [pha myes] n 名 ancestor 祖先 Nk phə̄ɲe ancestors, previous generations; literally 'father grandfather'
ཕ་ཡུལ་ [pha yul] n 名 hometown 家乡 Gy phə̄jȳ Dw phə́jī hometown, homeland, native place ངའི་ཕ་ཡུལ་དྲང་བཤད་བསྡད་རོང་ཁྱོའི་ཁ་གཅིག་གཉིས་ཡི་བཤད་ཐོན་རྒྱུད་མ་རེད། If I were to describe my hometown, a sentence or two would not be enough (Dw)
ངའི་ཕ་ཡུལ་དྲང་བཤད་བསྡད་རོང་ཁྱོའི་ཁ་གཅིག་གཉིས་ཡི་བཤད་ཐོན་རྒྱུད་མ་རེད། If I were to describe my hometown, a sentence or two would not be enough (Dw) ཕག་₁ [phag] n 名 pig 猪 Nk phà? Gy phà? Yd phà Gl phà Ky phà? Yl phà? Tz phà? Dw phà Sh phà? Dq2 phà Bz phà Bz2 phà Wz phà ཕག་གིས་ཕའེ་འཁྱེར། A pig had piglets (Gy) 猪生了小猪（建） 6.3.1.4 Pig 猪
Nk phà? Gy phà? Yd phà Gl phà Ky phà? Yl phà? Tz phà? Dw phà Sh phà? Dq2 phà Bz phà Bz2 phà Wz phà ཕག་གིས་ཕའེ་འཁྱེར། A pig had piglets (Gy) 猪生了小猪（建） 6.3.1.4 Pig 猪ཕག་ལྤགས་ [phag lpags] n 名 pig leather 猪皮 Wz phāpà
Wz phāpà ཕག་འཚོ་ [phag 'tsho] v 动 herd pigs 放猪 Nk phātshuə̄ Gy phātsuə̄ Yd phātshuə̄
ཕག་རྫི་ [phag rdzi] n 名 pig herder 猪倌 Nk phādzə Yd phāzuə̄
ཕག་ཡོ་ [phag yo] n 名 herd of pigs 一群猪 Gy phājō herd of pigs
ཕག་ཤ་ [phag sha] n 名 pork 猪肉 Nk phāʃhà Gy phāʃā Gl phāɲà Dw phāʃhɑ̀ Dq2 phāʂā Bz2 phāʃā Wz phāʃā
Gy phāʃā Gl phāɲà Dw phāʃhɑ̀ Dq2 phāʂā Bz2 phāʃā Wz phāʃā ཕགས་ [phags] v 动 to pop 炸 Nk phà? Gy phà? Gl phà Tz phà Sh phà Wz phà to pop (eg a balloon); in some varieties (e.g., Yl) this is used for causative events only, while in others (e.g., Wz) it is used for non-agentive events 东西弹出（如一个气球）；在有的方言(如羊拉)只是使动的 ང་མགོ་ན་གྱུ་ཐུར་ཕགས་རྒྱབ་རན་གྲགས། When I have a head-ache (it) feels like (it) is going to explode (Wz) 我的头疼的要爆炸(吴) ཆིའི་ཆིའོ་གཅིག་ཞོལ་བགྲིལ་ཁུར་ཐོན་ཕགས་རག་ཐལ། A balloon fell down and popped (Tz) 一个气球掉下来后弹出了(次) འུ་ན་མྱི་གཅིག་ཡིས་ཁབ་རྒྱབ་ཐོན་ཆིའི་ཆིའོ་ཕར་ཕགས་བཅུག་ཐལ། A person poked a needle and made the balloon pop (Gy) 一个人捅了针使气球弹出了(格) མྱི་གཅིག་གིས་ཕྱ་སྤ་སྒང་ཁབ་རྒྱབ་ཐོན་ཕར་ཕགས་གྱུ་ཐལ། A person poked a needle in a balloon and (it) popped (Gy) 一个人捅了针的气球，它弹出(建) ཕྱ་སྤ་གཅིག་ཞོལ་ཟགས་ཐོན་ཞོལ་ཕགས་རག་ཐལ། A balloon fell down and popped (Gy) 一个气球掉下来了后弹出了 6.6.2.9.1 Explode 爆炸cf. 见 འབར་, འཕེལ་, སྦར་ ; cf. 见 ཏབ་
Wz phà to pop (eg a balloon); in some varieties (e.g., Yl) this is used for causative events only, while in others (e.g., Wz) it is used for non-agentive events 东西弹出（如一个气球）；在有的方言(如羊拉)只是使动的 ང་མགོ་ན་གྱུ་ཐུར་ཕགས་རྒྱབ་རན་གྲགས། When I have a head-ache (it) feels like (it) is going to explode (Wz) 我的头疼的要爆炸(吴) ཆིའི་ཆིའོ་གཅིག་ཞོལ་བགྲིལ་ཁུར་ཐོན་ཕགས་རག་ཐལ། A balloon fell down and popped (Tz) 一个气球掉下来后弹出了(次) འུ་ན་མྱི་གཅིག་ཡིས་ཁབ་རྒྱབ་ཐོན་ཆིའི་ཆིའོ་ཕར་ཕགས་བཅུག་ཐལ། A person poked a needle and made the balloon pop (Gy) 一个人捅了针使气球弹出了(格) མྱི་གཅིག་གིས་ཕྱ་སྤ་སྒང་ཁབ་རྒྱབ་ཐོན་ཕར་ཕགས་གྱུ་ཐལ། A person poked a needle in a balloon and (it) popped (Gy) 一个人捅了针的气球，它弹出(建) ཕྱ་སྤ་གཅིག་ཞོལ་ཟགས་ཐོན་ཞོལ་ཕགས་རག་ཐལ། A balloon fell down and popped (Gy) 一个气球掉下来了后弹出了 6.6.2.9.1 Explode 爆炸cf. 见 འབར་, འཕེལ་, སྦར་ ; cf. 见 ཏབ་ ཕན་པ་ [phan pa] n 名 benefit 好处 Yd phɛ̄npā
ཕམ་ [pham] v 动 to lose (money) 赔(钱) ● v 动 to disappoint （让）失望 ● v 动 Nk phàn Gy phjōn Yd phjōn Wz phɔ̄n འ་རྣམས་གཉིས་ཚོང་རྒྱབ་ཐོན་ང་ཕམ་གྱུ་ནོ། I lost money after the two of us did business (Gz) 我们两做生意后，我赔了钱（格） ངས་ཁྱོད་ཕམ་མ་བཅུག I won't let you lose money (Gy/Nk) ངས་ཁྱོད་སན་ལེ་ཕམ་མ་བཅུག་མི་ཨ་རེད། I didn't make you lose any money did I? (Nk) 我没让你们失败了是吗？ 6.8.2.3 Lose wealth 失去财富
Nk phàn Gy phjōn Yd phjōn Wz phɔ̄n འ་རྣམས་གཉིས་ཚོང་རྒྱབ་ཐོན་ང་ཕམ་གྱུ་ནོ། I lost money after the two of us did business (Gz) 我们两做生意后，我赔了钱（格） ངས་ཁྱོད་ཕམ་མ་བཅུག I won't let you lose money (Gy/Nk) ངས་ཁྱོད་སན་ལེ་ཕམ་མ་བཅུག་མི་ཨ་རེད། I didn't make you lose any money did I? (Nk) 我没让你们失败了是吗？ 6.8.2.3 Lose wealth 失去财富ཕའེ་ [pha'e] n 名 piglet 小猪 Gy piɛ́ Dw phɤ́ ཕག་གིས་ཕའེ་འཁེར། A pig had piglets (Gy) 猪下了小猪（建） ཕག་ཡིས་ཕའེ་བྱུང་། A pig had piglets (Dw) 猪下了小猪（东） 6.3.1.4 Pig 猪
ཕག་གིས་ཕའེ་འཁེར། A pig had piglets (Gy) 猪下了小猪（建） ཕག་ཡིས་ཕའེ་བྱུང་། A pig had piglets (Dw) 猪下了小猪（东） 6.3.1.4 Pig 猪Ky phø̄ Yl phɛ̄ Tz phǣ Dw phə̄ Sh phē Dq2 phē Bz phiɛ̄ Bz2 phə̄˞ Wz phǣ˞ that way, (to go, move or look) in that direction 那个方向 8.5.2 Direction 方向cf. 见 ཚུར་ ཕར་རྐེད་ [phar rked] adv 副 other side 那边 Nk phēkè Gy phúkī the other side of a body of water such as lake, river, or ocean 海，湖，河的对面
ཕར་ཁའེ་ཉི་མ་ [phar kha'e nyi ma] adv 副 two days before yesterday 大前天 Bz phē khéɲīmə 8.4.1.2.2 Yesterday, today, tomorrow 昨天，今天，明天
Bz phē khéɲīmə 8.4.1.2.2 Yesterday, today, tomorrow 昨天，今天，明天ཕར་ཁར་ [phar khar] dct dct opposite shore 对岸 Nk phēkè Gy phūkhē Yd phə̄jɛ̄
ཕར་འཁར་ [phar 'khar] n 名 walking stick 手杖 Gy phúkā
ཕར་འགྲམ་ [pha snyangs] adv 副 aside 一边 Nk phéncān Gy phə̄hjān Yd phə̄ɲōn aside, apart 一边， ང་སན་ཡི་ཕར་འགྲམ་ལུག་ཚོ་ལོག་གཅིག་སྡད་ནོ། There is a herd of sheep beside us (Nk) 我们旁边有一群羊（纳） ཁོས་གིས་ཁོ་རྣམས་ཀུན་ཕར་སྙངས་འབོད་ཐོན་ཤོད་ནོ། S/he called them aside and said, (Gy) 她/他叫他们到一边说，（建）
ཕར་རྒྱབ་ [phar rgyab] loc loc beyond 远上 Gy phūtɕəò Yd phūtɕəò beyond, further on 远上 ● more than three days from now 超过三天以后 In YD indicates four days after today
Gy phūtɕəò Yd phūtɕəò beyond, further on 远上 ● more than three days from now 超过三天以后 In YD indicates four days after today ཕར་རྗེས་ [phar rjes] loc loc after, afterwards 然后，之后 Gy phūtʂè Yl phə́tɕī Dw phə̄tɕè
ཕར་བས་ཕར་ [phar bas phar] adv 副 more and more 越来越 Gy phūpiɛphū Yd phūpiɛphū ཁོ་ཕར་བས་ཕར་ཕྱུག་པོ་རེས་གྱུ་ནོ། S/he became more and more wealthy (Gy) 他越来越成为富有的（建） cf. 见 ཕར་ལས་ཕར་
ཕར་ཛད་ [phar dzad] dct dct there 那边 Nk phēze
ཕར་ཞོལ་ཕར་ [phar zhol phar] adv 副 推移 increasingly until the end 越来越，一直到最后
ཕིང་ཕང་ཆེའུ་ [phing phang che'u] n 名 ping pong ball 乒乓球 Gy phīnphāntɕho
ཕུ་ཀྱ་ [phu kyag] n 名 chaff 饲料 Nk pə́tjuā ནས་འཕྱར་རན་ཕུབ་ཀྱ་རླུང་ཡིས་ཕར་བོར་ཁུར་རེད། When winnowing barley the wind blows away the chaff (Nk) 簸青稞时，被风吹走饲料
Nk pə́tjuā ནས་འཕྱར་རན་ཕུབ་ཀྱ་རླུང་ཡིས་ཕར་བོར་ཁུར་རེད། When winnowing barley the wind blows away the chaff (Nk) 簸青稞时，被风吹走饲料 ཕུ་བ་ [phu ba] v 动 to fall 掉 Gy phə́ nonintentional verb; (pieces of something) to fall from a higher surface 不故意的动词；（块的东西）从高的位置掉下来 དེ་མྱི་ཕྱོག་བོ་ཅོག་རྩེ་སྒང་ཞོལ་ཟན་ཕུ་བ་རོགས་ཨ་བྱེད་བསམས་ཐོན་སྡད་བསྡད་ནོ། The man was hoping food from the rich man's table would fall (so he could eat it) (Gy) 那个人在想从富有的人桌子上的饭会掉下来（所以他可以吃）（建） cf. 见 ཆོལ་, ཟགས་
དེ་མྱི་ཕྱོག་བོ་ཅོག་རྩེ་སྒང་ཞོལ་ཟན་ཕུ་བ་རོགས་ཨ་བྱེད་བསམས་ཐོན་སྡད་བསྡད་ནོ། The man was hoping food from the rich man's table would fall (so he could eat it) (Gy) 那个人在想从富有的人桌子上的饭会掉下来（所以他可以吃）（建） cf. 见 ཆོལ་, ཟགས་ ཕུ་བ་བཏབ་ [phu ba btab] v 动 to blow on 吹 Nk phə̄təò Yd phūtəò Dw phūtəò Bz2 phútəò to blow on a surface; e.g., to blow on a wound or burn to make it feel better
Dw phūtəò Bz2 phútəò to blow on a surface; e.g., to blow on a wound or burn to make it feel better ཕུག་ཆེའུ་ [phug che'u] n 名 ball 球 Gy phōtɕho Yl tɕhītɕho
ཕུགས་ [phugs] dct dct innermost 最里面的 Nk phô? Gy phô? the innermost part of a house
ཕུགས་བདག་ [phugs bdag] n 名 house manager 家庭管理 Nk phōda Gy phōda the most important person in a household who manages the money and affairs
ཕུད་ [phud] v 动 to take out 拿出来 ● v 动 to remove 脱下来 ● v 动 to bleed (tr) 抽血 ● adv 副 Nk phø̂ Gy phì Yd phè Ky phè Tz phè Dw phì Sh phø̀ Dq2 hè Bz pø̂ Bz2 phì Wz phì to take out something from a specific place; to remove (one's clothing); to bleed, to remove (blood from an animal); to expel or cast out (a demon); to expel, to get rid of; other than .... also 移开; 脱下（衣物等）; 放（血）; 赶（鬼）; 驱逐; 除了。。。以外 ཁོ་རྣམས་ཀུན་ཡིས་ཕག་ཡི་ཕྲག་ཕུད་བསྡད་ནོ། They are causing the pig's blood to come out (Gz) 他们把猪的血放出来（格） མྱི་ཙེད་ཕག་གི་ཁྲག་ཕུད་བསྡད་ནོ། Some people are bleeding a pig. (Gy) 有些人在放猪的血（建） མྱི་ཀུན་ཡིས་ཕག་ཡི་ཁྲག་ཕུད་བསྡད་ནོ། People are bleeding a pig (Dw) 有些人在放猪的血（东） cf. 见 ལྤགས་པ་ལྷོད་, ལྷོད་₂ ; cf. 见 བུད་₂, ཕོས་ ; cf. 见 སྙང་ ; cf. 见 བུད་₁, ཕོས་, འབུད་
Dw phì Sh phø̀ Dq2 hè Bz pø̂ Bz2 phì Wz phì to take out something from a specific place; to remove (one's clothing); to bleed, to remove (blood from an animal); to expel or cast out (a demon); to expel, to get rid of; other than .... also 移开; 脱下（衣物等）; 放（血）; 赶（鬼）; 驱逐; 除了。。。以外 ཁོ་རྣམས་ཀུན་ཡིས་ཕག་ཡི་ཕྲག་ཕུད་བསྡད་ནོ། They are causing the pig's blood to come out (Gz) 他们把猪的血放出来（格） མྱི་ཙེད་ཕག་གི་ཁྲག་ཕུད་བསྡད་ནོ། Some people are bleeding a pig. (Gy) 有些人在放猪的血（建） མྱི་ཀུན་ཡིས་ཕག་ཡི་ཁྲག་ཕུད་བསྡད་ནོ། People are bleeding a pig (Dw) 有些人在放猪的血（东） cf. 见 ལྤགས་པ་ལྷོད་, ལྷོད་₂ ; cf. 见 བུད་₂, ཕོས་ ; cf. 见 སྙང་ ; cf. 见 བུད་₁, ཕོས་, འབུད་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་ [phun sum tshogs] phrase phrase wonderful Nk phȳnsɔ̄ntshù wonderful, meritorious, abundance, all the good things
ཕུབ་མ་ [phub ma] n 名 chaff 饲料 Nk phōwàn Gy phōwàn
ཕུར་ཕྱེ་ཕུར་མ་ [pha brul phor mar] adv 副 tiny pieces 粉碎，琐碎 Nk phə́sīphūmà ཤེལ་སྒོ་བཅག་གྱུ་ཐོན་ཕུར་ཕྱེ་ཕུར་མ་བཟོ་རག་ནོ། The glass broke into tiny pieces (Nk) 玻璃被砸得粉碎了（纳） ● adv 副 insignificant, irrelevant 琐碎，零碎 Yd phə́ɕə̄phə́mà ཕུར་ཕྱེ་ཕུར་མ་རྒྱས་པ་ཤོད་མ་བསྡད། Don't talk about insignificant things (Yd) 别再讲琐碎的事（洋）
ཕོ་₂ [pho] v 动 to spill 洒 Gy phə̄ Yd phə̄ to spill over from a full container
ཕོ་₁ [pho] n 名 male 男性 Nk phə̄ male, as opposite to female
ཕོ་ཤར་n 名 bossom buddy 很好（男的）朋友 Nk phə̄ʃà Gy phə̄ʃà Yd phə̄ʂà Ky phə̄ʃà
ཕོག་₁ [phog] v 动 to hit 打到 ● v 动 to arrive at 到达 ● v 动 to be struck by 遭 Nk phû Gy phù to hit a target; to arrive (at a place); to be hit or struck by a negative event (e.g., illness) 达到; 到达（一个地方）; 被击中或剔除的负面事件（如疾病） ས་ཚིགས་ཕོག་ ན་ཚ་ཕོག་
ཕོག་₂ [phog] v 动 be worthy of 配 Nk phù Gy phū generally used with the negative to indicate that one is not worthy or deserving to perform whatever particular action the verb it follows denotes ང་ད་ཁོའི་རྩར་ཞོལ་གུག་ཐོན་ལྷམ་ཐད་ཁྲོལ་མྱི་ལ་ཕོག་མ་རེད། I am not even worthy to bend down before him and untie (his) shoelaces (Yd) 连弯腰解开（他的）鞋带，我不配（洋）
ང་ད་ཁོའི་རྩར་ཞོལ་གུག་ཐོན་ལྷམ་ཐད་ཁྲོལ་མྱི་ལ་ཕོག་མ་རེད། I am not even worthy to bend down before him and untie (his) shoelaces (Yd) 连弯腰解开（他的）鞋带，我不配（洋） ཕོག་ཐའོ་ [phog tha'o] n 名 grape 葡萄 Gy phūtaō grape, borrow from Chinese
ཕོད་ [phod] V2 V2 to dare to 敢 Nk po Gy pu to have the courage to do something 有做某事的勇气 ཁྱོད་འདི་རྐང་ཟང་སྒང་ཕར་འགྲོ་ཨ་ཕོད། Do you dare to go across this footbridge? (Nk) 你干走过这步行桥吗？（纳）
ཁྱོད་འདི་རྐང་ཟང་སྒང་ཕར་འགྲོ་ཨ་ཕོད། Do you dare to go across this footbridge? (Nk) 你干走过这步行桥吗？（纳） ཕོར་རུ་ [phor ra] n 名 bowl, cup 瓷碗，杯子 Nk phə́ɾə̄ Gy phə́ɾə̄ Yl phɔ́ɾɔ̄ Dw phə́ɾə̄ Sh phə́ɻə̄ Dq phə́ɾə̄ Bz2 phə̄ɻə Wz pháɾə̄ porcelein bowl used for drinking butter tea and alcohol or for certain food dishes 瓷碗或杯子用在喝酥油茶酒或者饭 རག་ཡི་ཕོར་རུ། A brass bowl (Sh) 黄铜碗 cf. 见 ཟ་མ་ཕོར་རུ་, ཤིང་ཕོར་པ་ ; cf. 见 ཟན་ཕོར་རུ་
Nk phə́ɾə̄ Gy phə́ɾə̄ Yl phɔ́ɾɔ̄ Dw phə́ɾə̄ Sh phə́ɻə̄ Dq phə́ɾə̄ Bz2 phə̄ɻə Wz pháɾə̄ porcelein bowl used for drinking butter tea and alcohol or for certain food dishes 瓷碗或杯子用在喝酥油茶酒或者饭 རག་ཡི་ཕོར་རུ། A brass bowl (Sh) 黄铜碗 cf. 见 ཟ་མ་ཕོར་རུ་, ཤིང་ཕོར་པ་ ; cf. 见 ཟན་ཕོར་རུ་ ཕོལ་ [phol] PropN PropN Pho 普 Nk phø̄
ཕྱ་ཚག་བྱེད་ [phya tshag byed] adv 副 sternly, strictly 严厉的,严格的 Gy ɕə̄tshà
Tz ɕàphi Dw shàphəu Sh ɕàphø Dq2 ʃàphə Bz sāphu Bz2 ɕàphi Wz ɕàphi མྱི་གཅིག་ཕྱག་ཕུལ་བསྡད་ནོ། A man is prostrating (Bz) 一个人在伏地(奔) མྱི་བོ་གཅིག་ཕྱག་ཕུལ་བསྡད་ནོ། A man is prostrating (Gl) 一个人在伏地（格） ཁོས་ཕྱག་ཕུལ་བསྡད་ནོ། He is prostrating. (Yl) 他在伏地（羊） མི་གཅིག་ཕྱག་ཕུལ་བསྡད་ནོ། A person is prostrating (Tz) 有人在伏地（次） དེ་མྱི་ཡིས་ཕྱག་ཕུལ་བསྡད་རེད། The man is prostrating (Gz) 那个人在伏地（格） མག་མ་བྱེད་བསྡད་རན་མྱི་གཅིག་ཕྱག་ཕུལ་བསྡད་ནོ། During a wedding, a man is prostrating (Nk) 在婚礼一个人在伏地（纳） 7.1.5 Bow 鞠躬 ཕྱག་དབང་v 动 to lay hands (H) 摹顶 Nk sāwon
ཕྱག་མཛོད་ [phyag mdzod] n 名 high personage aid 侍从 Nk shàntsø̂?
ཕྱག་ཞོལ་ཕུལ་ [phyag zhol phul] v 动 to prostrate down 伏地（下） Gy ɕàʃɤphī to bow down, prostrate in an act of supplication
ཕྱགས་མ་ [phyags ma] n 名 broom 扫把 Nk sámə̄ Yl tɕhámə̄ Tz ɕámə̄ Dw shámō Sh ɕāmà Dq ɕámə̄ Dq2 ɕámə̄ Bz ɕámā 5.6.5 Sweep, rake 扫、耙cf. 见 སྡུད་ཕྱགས་, སྡུད་མ་
Yl tɕhámə̄ Tz ɕámə̄ Dw shámō Sh ɕāmà Dq ɕámə̄ Dq2 ɕámə̄ Bz ɕámā 5.6.5 Sweep, rake 扫、耙cf. 见 སྡུད་ཕྱགས་, སྡུད་མ་ ཕྱན་ [phyan] v 动 to throw out 倒掉 Yl tɕhʊ̄n when throwing out something from a container that a person still wants to use
ཕྱས་རོགས་སིལ་ལོག་ [phyas rogs sil log] n 名 pearl 珍珠 Gy ɕə́rūɕə̄lù
ཕྱི་ [phyi] adv 副 late, tardy 晚，迟到 ● pp pp outside 后面 Nk sə̄ Gy sə̄ Ky sɤ̄ Tz ɕə̄, ɕə̄ɕə̄ Sh ʃə̄ Bz2 sə̀ Wz sə̄ ཕྱི་ཕྱི་རེད། (He/she) is late (Tz) 她/他迟到（次） ཁོ་འོང་བི་སྔ་ནོ། ཁོ་འོང་བི་ཕྱི་ནོ། S/he came early; s/he came late (Gz) 她/他来得早；她/他来得晚（格） cf. 见 ཕྱི་རྒས་, མཚན་, ཕྱི་ཕྱི་, སྨག་ཁ་ ; cf. 见 ཕྱི་རྒས་
Nk sə̄ Gy sə̄ Ky sɤ̄ Tz ɕə̄, ɕə̄ɕə̄ Sh ʃə̄ Bz2 sə̀ Wz sə̄ ཕྱི་ཕྱི་རེད། (He/she) is late (Tz) 她/他迟到（次） ཁོ་འོང་བི་སྔ་ནོ། ཁོ་འོང་བི་ཕྱི་ནོ། S/he came early; s/he came late (Gz) 她/他来得早；她/他来得晚（格） cf. 见 ཕྱི་རྒས་, མཚན་, ཕྱི་ཕྱི་, སྨག་ཁ་ ; cf. 见 ཕྱི་རྒས་ ཕྱི་རྒས་ [phyi rgas] adv 副 dusk 黄昏 ● adv 副 evening 傍晚 ● adv 副 tardy 迟到 Gy sɤ̄kə; sɤ̄kə̄ Yd sɤ̄kə̄ Ky sɤ̄kə̄ Dw 'sɤ̄ɡə Dq2 ʂə́kɤ̄ Bz ɕə́kə̄ Wz sʊ̄kə̄ evening; time before sunset. 黄昏，傍晚 ཁོ་ཕྱི་རྒས་གཅིག་བྱུང་། S/he came late (Gy) 他/她来的晚（建） cf. 见 མཚན་, ཕྱི་, ཕྱི་ཕྱི་, སྨག་ཁ་ ; cf. 见 སྨག་ཁ་, སྨག་སོང་ ; cf. 见 ཕྱི་
Gy sɤ̄kə; sɤ̄kə̄ Yd sɤ̄kə̄ Ky sɤ̄kə̄ Dw 'sɤ̄ɡə Dq2 ʂə́kɤ̄ Bz ɕə́kə̄ Wz sʊ̄kə̄ evening; time before sunset. 黄昏，傍晚 ཁོ་ཕྱི་རྒས་གཅིག་བྱུང་། S/he came late (Gy) 他/她来的晚（建） cf. 见 མཚན་, ཕྱི་, ཕྱི་ཕྱི་, སྨག་ཁ་ ; cf. 见 སྨག་ཁ་, སྨག་སོང་ ; cf. 见 ཕྱི་ ཕྱི་རྒྱབ་ [phyi rgyal [khab]] n 名 foreign country 国外 Nk sə̄dʑɛ̄[khəɔ̀] Yd ɕə̄dʑɛ̄ Sh ɕīdʑɛ̄[khəɔ̀] cf. 见 ཕྱི་རྒྱལ་མྱི་
ཕྱི་རྒྱབ་མྱི་ [phyi rgyal mi; phyi rgyal myi] n 名 foreigner 外国人 Nk sə̄dʑɛ̄nə Yd ɕə̄dʑɛ̄nə Sh ɕīdʑɛ̄nə; ɕīdʑɛ̄mə cf. 见 ཕྱི་རྒྱལ་
ཕྱི་ཉིན་ [phyi nyin] adv 副 the next day 第二天 Nk sə̄ni Gy ɕíneī~sə̄nī
ཕྱི་ཉིན་ཞོགས་པ་ [phyi nyin zhogs pa] adv 副 the next morning 第二天早上 Gy ɕínīʃúwā
ཕྱི་ནངས་ [phyi nangs] adv 副 the next morning 第二天早上 Nk sʊ̄nɔn
ཕྱི་མ་ [phyi ma] adv 副 finally 后来 ● adv 副 rear 后面 ● adv 副 last 最后 Nk sʊ̂n Gy sēwān in spatial terms, behind, after; in temporal terms, last, after, finally 后边，跟着; 最后，以后， 后来 8.5.2 Direction 方向9.1.5 General adverbs 普通副词
Nk sʊ̂n Gy sēwān in spatial terms, behind, after; in temporal terms, last, after, finally 后边，跟着; 最后，以后， 后来 8.5.2 Direction 方向9.1.5 General adverbs 普通副词ཕྱིད་རྔགས་ [phyid rngags] loc loc among 里面 Yd ɕīŋà ཁོའི་སྒང་མ་མཐོང་གྱུ་ཐོན་མྱི་མང་ཕྱིད་རྔགས་ཚུར་འཛུལ་ཕར་འཛུལ་བྱེད་བསྡད་ནས་ལ་མྱི་ཀུན་ཡི་སྒལ་རུས་གཅིག་འབའ་ཚོག་མ་མཐོང་གྱུ་ནོ། Not seeing him, (he) went weaving in and out among the people, but could still only see people's backs (Gy) ཕར་གཅིག་འདྲུག་རན་རྩྭ་ཕྱིད་རྔགས་རྫ་ཁག་གཅིག་མཐོན་ནོ། (She) looked and saw a basket among the reeds (Yd)
ཕྱིན་ [phyin] v 动 to arrivePFV 到了 Nk suén Ky shìn Yl tɕhə̄n Dw shìn to arrive 到了
ཕྱུ་པ་ [phyu pa] n 名 chupa （男式）藏袍 Nk tɕhōwa Gy tʂhə́wā Yd tʂhə́wā Dw tɕhə̄ewā Bz chōwā
Bz chōwā ཕྱུག་ཐགས་ [phyug thags] n 名 thistles 蓟 Gy ɕóthà
ཕྱུག་བོ་ [phyug bo] n 名 rich person 富有的 Nk sōwu Gy ɕōbə̄ Yd ɕōbə̄ Yl tɕhʊ̄bə̄; tɕhʊ̄bə̄ Tz ʂókuə̄ Sh ɕōbə̄ Dq2 ʂókə̄ Bz ɕókwɔ̄ Bz2 ɕōbə Wz ʃōbə̄ ཁོ་ཅག་ད་ཕྱུག་བོ་རེད། They are rich (Bz2) 他们富有（奔2） ཁོ་ཕྱུག་བོ་གཅིག་རེད། He is a rich person (Gy) 他是富有的（建） ཁོ་ཅག་ད་དུད་ཕྱུག་བོ་གཅིག་རེད་ཨོ། Their household is a wealthy one (Yd) 他们家很富有的（洋）
Nk sōwu Gy ɕōbə̄ Yd ɕōbə̄ Yl tɕhʊ̄bə̄; tɕhʊ̄bə̄ Tz ʂókuə̄ Sh ɕōbə̄ Dq2 ʂókə̄ Bz ɕókwɔ̄ Bz2 ɕōbə Wz ʃōbə̄ ཁོ་ཅག་ད་ཕྱུག་བོ་རེད། They are rich (Bz2) 他们富有（奔2） ཁོ་ཕྱུག་བོ་གཅིག་རེད། He is a rich person (Gy) 他是富有的（建） ཁོ་ཅག་ད་དུད་ཕྱུག་བོ་གཅིག་རེད་ཨོ། Their household is a wealthy one (Yd) 他们家很富有的（洋） ཕྱུགས་ལྤགས་ [phyugs lpags] n 名 cow leather 牛皮 Wz ɕōpà
Wz ɕōpà ཕྱུང་ [phyung] v 动 to pour out 倒 Nk shōn to pour out a liquid quickly (like a bucket of water); e.g., by turning a container upside down
ཕྱེ་མ་ཁ་ལེབ་ [phye ma kha leb] n 名 butterfly 蝴蝶 Gy ɕɛ́wānkhə̄liò; ɕɛ́mākhəlè; ɕɛ́mākhə̄liè(kiɲá) Ky ɕánkhə̄kiò Tz ɕɛ́mākhālà? Dw sōnkhālè? Sh ɕə́mākhə́ləò Dq2 tɕə́mākhálè Bz ɕə́mākə̄ləò Bz2 tə́mākhə̄lò Wz ʃɛ́mākhālɔ̀ Ld ɕɛ́mākhə̄liò 1.6.1.7 Insect 昆虫cf. 见 ཆུ་སྲིན་ཁ་ལེབ་, ལྡིང་ག་
Gy ɕɛ́wānkhə̄liò; ɕɛ́mākhəlè; ɕɛ́mākhə̄liè(kiɲá) Ky ɕánkhə̄kiò Tz ɕɛ́mākhālà? Dw sōnkhālè? Sh ɕə́mākhə́ləò Dq2 tɕə́mākhálè Bz ɕə́mākə̄ləò Bz2 tə́mākhə̄lò Wz ʃɛ́mākhālɔ̀ Ld ɕɛ́mākhə̄liò 1.6.1.7 Insect 昆虫cf. 见 ཆུ་སྲིན་ཁ་ལེབ་, ལྡིང་ག་ ཕྱེན་ [phyen] n 名 fart 屁 Nk sæ̀n Gy ɕīn Yl tɕhɛ̄ Tz ɕē Dw shæ̀n Sh ɕī~ɕīn Dq2 tʂê Bz ɕīn Bz2 ɕīn Wz ɕɛ̄~ɕɛ̄n 2.2 Body functions 身体功能cf. 见 ཕྱེན་བཏང་, ཕྱེན་ཁྱབ་ ; cf. 见 ཕྱེན་བཏང་
Nk sæ̀n Gy ɕīn Yl tɕhɛ̄ Tz ɕē Dw shæ̀n Sh ɕī~ɕīn Dq2 tʂê Bz ɕīn Bz2 ɕīn Wz ɕɛ̄~ɕɛ̄n 2.2 Body functions 身体功能cf. 见 ཕྱེན་བཏང་, ཕྱེན་ཁྱབ་ ; cf. 见 ཕྱེན་བཏང་ ཕྱེན་བཏང་ [phyen btang] v 动 to fart 放屁 Nk sɛ̄ntɔ̄n Gy ɕīntɔ̄n Yl tɕhētɔn Tz ɕēɔn Dw shǣntòn Sh ɕīntɔn Dq2 tɕákuā tʂê Bz ɕīntɔn Bz2 Wave\words\Bz2\tofartbz2.mp3 Wz ɕɛ̄ntɔn to fart, pass gas. ངས་ཕྱེན་བཏང་མངགས་ཡི། I farted (Dw) 我放屁了（东） ཁྱོས་ཕྱེན་བཏང་ཨ་བྱུང་། Did you fart? (Dw) 你放屁了吗？（东） cf. 见 ཕྱེན་ཁྱབ་, ཕྱེན་ ; cf. 见 ཕྱེན་
Yl tɕhētɔn Tz ɕēɔn Dw shǣntòn Sh ɕīntɔn Dq2 tɕákuā tʂê Bz ɕīntɔn Bz2 Wave\words\Bz2\tofartbz2.mp3 Wz ɕɛ̄ntɔn to fart, pass gas. ངས་ཕྱེན་བཏང་མངགས་ཡི། I farted (Dw) 我放屁了（东） ཁྱོས་ཕྱེན་བཏང་ཨ་བྱུང་། Did you fart? (Dw) 你放屁了吗？（东） cf. 见 ཕྱེན་ཁྱབ་, ཕྱེན་ ; cf. 见 ཕྱེན་ ཕྱོགས་ [phyogs] n 名 direction 方向 Nk sù Gy ɕù Sh ɕù Bz2 ɕù Wz ɕù
Bz2 ɕù Wz ɕù ཕྲགས་ [phrags] v 动 to alight, land on 下？ Gy tʂhà, ɕà
ཕྲང་མོ་ [phrang mo] adj 形 straight 直的 Nk ʃǣnmə Gy ʃɛ̄mə̄ Yl ʂə̄mbō Sh ʃəēnmə̀ Bz ʂǽnmə̄ straight; as in a road (Nk) or posture (Nk/Gy) 直的（比如，一条路）（纳）；直立的姿势（纳，建） cf. 见 དྲང་པོ་
Nk ʃǣnmə Gy ʃɛ̄mə̄ Yl ʂə̄mbō Sh ʃəēnmə̀ Bz ʂǽnmə̄ straight; as in a road (Nk) or posture (Nk/Gy) 直的（比如，一条路）（纳）；直立的姿势（纳，建） cf. 见 དྲང་པོ་ ཕྲོག་ [phrog] v 动 to rob 抢 Nk ɕù Gy ɕù Yd hù Dw tʂhù? to take by force; armed robbery 采取武力;持械抢劫 6.8.9.1 Steal 偷抢
Comparative Dictionary of Southern Khams © 2023 SIL International®
